گزارش های حسابداری
جعفر باباجانی؛ محمدجواد سلیمی؛ محمد تقی تقوی فرد؛ احسان محبی
چکیده
شرکت‌های برق منطقه‌ای سازمان‌هایی هستند که هردوی اهداف اجتماعی و اهداف مالی را جهت انجام مأموریت‌های محول شده دنبال می‌کنند، بنابراین ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی به‌واسطه اهداف دوگانه‌ای که دارند، از اهمیتی اساسی برخوردار است. در پژوهش حاضر با بررسی نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان گزارش‌های مالی این شرکت‌ها، عوامل ...
بیشتر
شرکت‌های برق منطقه‌ای سازمان‌هایی هستند که هردوی اهداف اجتماعی و اهداف مالی را جهت انجام مأموریت‌های محول شده دنبال می‌کنند، بنابراین ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی به‌واسطه اهداف دوگانه‌ای که دارند، از اهمیتی اساسی برخوردار است. در پژوهش حاضر با بررسی نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان گزارش‌های مالی این شرکت‌ها، عوامل اثرگذار در گزارشگری مالی بخش موردمطالعه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، ارائه مدلی مناسب با شرایط و ویژگی‌های محیطی شرکت‌های برق منطقه‌ای در ایران است. برای این منظور، داده‌های موردنیاز پس از مطالعه کتابخانه‌ای و جستجوی اکتشافی در مبانی نظری و قوانین و مقررات مالی و محاسباتی حاکم بر روابط این اشخاص و با استفاده از پرسشنامه، جمع‌آوری و با بهره‌گیری از روش تحقیق دلفی فازی و آزمون‌های مناسب آماری، تجزیهوتحلیل شده است. شواهد حاصل از تجزیهوتحلیل دیدگاه‌های پرسش‌شوندگان نشان میدهد عامل‌های اثرگذار در چهار بعد، شامل سازگاری مدل در ارائه میزان دستیابی به اهداف سازمان، اهداف استفاده‌کنندگان از اطلاعات، سازگاری با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی و درنهایت، کنترل بودجه و گزارشگری وضعیت اعتبارات قرار گرفت. خبرگان نیز درباره عامل‌های پیشنهادی این پژوهش برای طراحی و تبیین مدل گزارشگری مالی شرکت‌های برق منطقه‌ای در ایران اجماع‌نظر موافق دارند.
کیفیت حسابرسی
علیرضا جوادی پور؛ جعفر باباجانی؛ قاسم بولو؛ وجه الله قربانی زاده
چکیده
با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی‌نفعان از فعالیت‌های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده ...
بیشتر
با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی‌نفعان از فعالیت‌های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده است. سپس جهت غربالگری شاخص‌ها از روش دلفی فازی استفاده‌شده و همچنین جهت وزن دهی به هر بعد، مؤلفه و شاخص از روش تصمیم‌گیری چند معیاره بهترین-بدترین ( BWM) استفاده شده است. مدل به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر شامل 3 بخش ارزیابی ویژگی‌های فردی اعضای کمیته حسابرسی، ارزیابی فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی و ارزیابی وظایف و مسئولیت‌های آن بوده که مدل نهایی شامل 3 بعد، 13 مؤلفه و 78 شاخص است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی بیشترین وزن را در ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی داشته و ارزیابی جلسات کمیته حسابرسی به‌عنوان کانون فعالیت‌های کمیته حسابرسی دارای بیشترین اهمیت در بین مؤلفه‌های ارزیابی عملکرد میباشد. همچنین ارتباط مناسب با هیئت‌مدیره، تأمین منابع کافی برای فعالیت‌های کمیته حسابرسی، وجود منشور مصوب کمیته حسابرسی و نظارت بر کنترل‌های داخلی و گزارشگری مالی از حیطه‌های مهم ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی میباشد. نتایج پژوهش همچنین نشان‌دهنده وجود شکاف معنادار بین وضعیت موجود ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی و مدل به‌دست‌آمده در پژوهش میباشد.
حسابرسی مالی
علی اکبر جوان؛ جعفر باباجانی؛ محمد مرفوع؛ فرخ برزیده
چکیده
استفاده‌کنندگان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، نیاز به اطلاعات مالی باکیفیت دارند و حسابرسی مستقل نقش عمدهای را در ارتقای کیفیت گزارشگری مالی ایفا میکند. لذا در این پژوهش سعی گردید با استفاده از روش پژوهش دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان حرفهای، ضمن شناسایی معیارهای بهبود کیفیت حسابرسی، الگویی مناسب برای محیط اقتصادی ایران، ...
بیشتر
استفاده‌کنندگان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، نیاز به اطلاعات مالی باکیفیت دارند و حسابرسی مستقل نقش عمدهای را در ارتقای کیفیت گزارشگری مالی ایفا میکند. لذا در این پژوهش سعی گردید با استفاده از روش پژوهش دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان حرفهای، ضمن شناسایی معیارهای بهبود کیفیت حسابرسی، الگویی مناسب برای محیط اقتصادی ایران، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی طراحی شود. همچنین وضع موجود و مطلوب کیفیت شاخصههای بهبود کیفیت حسابرسی در ایران نیز مقایسه شده است و درنهایت ابعاد کیفیت حسابرسی ازنظر اهمیت رتبهبندی شدهاند. بدین منظور به پیروی از هیئت استانداردهای بینالمللی حسابرسی و اطمینانبخشی 60 شاخص احصاء گردید که در پنج بُعد الف. عوامل ورودی با 21 شاخص؛ ب. عوامل فرآیندی با 10 شاخص؛ ج. عوامل خروجی با 9 شاخص؛ د. تعاملات اصلی با 10 شاخص و عوامل زمینهای با 10 شاخص طبقهبندی شد. دادهها با استفاده از نرم‌افزارهای R و Amos و Super Decisions مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از پذیرفتهشدن 54 شاخص میباشد که الگویی برای بهبود کیفیت حسابرسی فراهم میکند. همچنین نتایج حاصل از مقایسه وضع موجود و وضع مطلوب شاخصههای بهبود کیفیت حسابرسی بیانگر اختلاف معنادار بین وضع موجود محیط کیفیت حسابرسی در ایران با محیط مطلوب است. درنهایت نتایج حاصل از رتبهبندی ابعاد مؤثر بر بهبود کیفیت حسابرسی نشان میدهد که عوامل فرآیندی در رتبهی اول اهمیت از دیدگاه خبرگان، عوامل ورودی در رتبهی دوم، تعاملات اصلی و عوامل زمینهای هر دو در رتبهی سوم و عوامل خروجی در رتبهی چهارم قرار گرفته اند.
ابزارهای حسابداری
جعفر باباجانی؛ فرخ برزیده؛ وحید محمدرضاخانی
چکیده
حسابرسی داخلی در بخش عمومی می‌تواند با ارائه خدمات اطمینان‌بخش و مشاورهای جهت بهبود و رفع چالشهای موجود، سازمانها را در ارائه خدمات بهتر و دستیابی به اهداف حمایت کند. هدف این پژوهش ارائه الگویی برای استقرار حسابرسی داخلی در دستگاههای دولتی بخش عمومی کشورمان میباشد، این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بوده که با استفاده ...
بیشتر
حسابرسی داخلی در بخش عمومی می‌تواند با ارائه خدمات اطمینان‌بخش و مشاورهای جهت بهبود و رفع چالشهای موجود، سازمانها را در ارائه خدمات بهتر و دستیابی به اهداف حمایت کند. هدف این پژوهش ارائه الگویی برای استقرار حسابرسی داخلی در دستگاههای دولتی بخش عمومی کشورمان میباشد، این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بوده که با استفاده از روش دلفی فازی صورت پذیرفته است. جامعه آماری متشکل از 85 نفر از افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه حسابرسی داخلی بوده که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیراحتمالی- زنجیرهای به‌عنوان گروه خبرگان پژوهش انتخاب شدند. درنهایت پس از اجماع خبرگان پژوهش الگوی استقرار حسابرسی داخلی در دستگاههای دولتی بخش عمومی متناسب با شرایط کشورمان ارائه گردید. این الگو می‌تواند علاوه بر یاریرسانی به وزیران و روسای دستگاههای دولتی در ارتقای سطح ایفای و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی مالی و عملیاتی، موجبات رشد و بهبود سیستم نظارت مالی و افزایش کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی در بخش عمومی را به دنبال داشته باشد.
سید مرتضی مرتضوی؛ جواد شکرخواه؛ جعفر باباجانی
چکیده
نظام کنترل‌های داخلی، مبنای عملیات بانکداری سالم و ایمن است و مدیریت را در جهت حفظ منابع و منافع بانک یاری می‌نماید. از آنجا که بهبود عملکرد نظام کنترل‌های داخلی، مستلزم شناخت وضعیت کنونی آن میباشد، در این تحقیق تلاش شد تا وضعیت موجود استقرار نظام کنترل‌های داخلی در بانک‌های ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور، در پرسشنامه ...
بیشتر
نظام کنترل‌های داخلی، مبنای عملیات بانکداری سالم و ایمن است و مدیریت را در جهت حفظ منابع و منافع بانک یاری می‌نماید. از آنجا که بهبود عملکرد نظام کنترل‌های داخلی، مستلزم شناخت وضعیت کنونی آن میباشد، در این تحقیق تلاش شد تا وضعیت موجود استقرار نظام کنترل‌های داخلی در بانک‌های ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور، در پرسشنامه طراحی شده از خبرگان خواسته شد تا وضعیت موجود شاخص‌های اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌ها را با در نظر گرفتن میزان اهمیت این شاخص‌ها ارزیابی کنند. پاسخ‌های دریافتی با بهره‌گیری از روش‌های دلفی فازی، تحلیل شکاف فازی، تحلیل اهمیت- عملکرد و آزمون مقایسه زوجی، تجزیه و تحلیل شده است. طبق نظر خبرگان، وضعیت موجود همه شاخص‌های اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌ها نامطلوب ارزیابی شد. یافته‌های حاصل از تحلیل شکاف فازی نیز بیانگر آن است که بجز 3 شاخص، بین وضعیت موجود (آنچه هست) و وضعیت مطلوب (آنچه که باید باشد) شاخص‌ها شکاف معنادار وجود دارد. همچنین طبق یافته‌های تحلیل اهمیت- عملکرد، از مجموع 119 شاخص مورد مطالعه، 113 شاخص علی‌رغم برخورداری از اهمیت بالا، عملکرد قابل قبولی ندارند. علاوه بر این، بر اساس نتایج آزمون مقایسه زوجی میتوان نتیجه گرفت که بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص‌های اثرگذار در استقرار ابعاد پنج‌گانه نظام کنترل‌های داخلی بانک‌های کشور یعنی محیط کنترلی، ارزیابی ریسک، فعالیت‌های کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و فعالیت‌های پایشی اختلاف معنادار وجود دارد.
جعفر باباجانی؛ علی ثقفی؛ وجه الله قربانی زاده؛ هیوا رستگار مقدم
چکیده
همواره انتظار میرود تا حسابداران اطلاعاتی را در اختیار استفاده کنندگان قرار دهند که توان تصمیم گیری و قضاوت ایشان را افزایش دهد. لذا اطلاعات ارائه شده توسط حسابداران باید دارای ویژگیهایی در برگیرنده اصول اخلاقی باشد. به عبارت دیگر، حسابداران باید علاوه بر رعایت استانداردها و ضوابط فنی به رعایت اخلاق حرفه ای که عاملی پیشگیرانه در ...
بیشتر
همواره انتظار میرود تا حسابداران اطلاعاتی را در اختیار استفاده کنندگان قرار دهند که توان تصمیم گیری و قضاوت ایشان را افزایش دهد. لذا اطلاعات ارائه شده توسط حسابداران باید دارای ویژگیهایی در برگیرنده اصول اخلاقی باشد. به عبارت دیگر، حسابداران باید علاوه بر رعایت استانداردها و ضوابط فنی به رعایت اخلاق حرفه ای که عاملی پیشگیرانه در بروز تقلب و فساد مالی است، متعهد باشند. اما همواره این سؤال مطرح میشود که چگونه میتوان دانش آموختگان رشته حسابداری را به صلاحیتهای اخلاقی مجهز نمود. با توجه به ضرورت توجه به این موضوع در سالهای اخیر، مدلهایی برای آموزش صلاحیتهای اخلاقی ارائه شده است که در این پژوهش اعتبار مدل سه بعدی آموزش صلاحیتهای اخلاقی مورد بررسی قرار میگیرد. مدل سه بعدی آموزش صلاحیتهای اخلاقی بر آموزش یازده صلاحیت با شیوه آموزش تلفیقی و به صورت درسی جداگانه از سایر دروس رشته حسابداری تأکید دارد. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کارشناسی رشته حسابداری دانشگاههای شهر تهران میباشد و از روش نمونه‌گیری چند مرحله ای(دو مرحله ای) برای انتخاب اعضای نمونه استفاده گردید. در این پژوهش به منظور اعتبار سنجی مدل فوق از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد و داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس تک متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش مذکور باعث ارتقای رشد اخلاقی دانشجویان میشود. از این رو، میتوان انتظار داشت با استفاده از آن در محیط دانشگاهی، دانش آموختگان رشته حسابداری با صلاحیتهای لازم برای اتخاذ تصمیم اخلاقی به شیوه مناسب آشنا شوند.
جعفر باباجانی
چکیده
وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری دیوان محاسبات کشور و مشارکت مدیران و ذیحسابان از مدتی قبل لایحه محاسبات عمومی جدیدی تهیه و برای تکمیل فرایند تصویب آماده کرده است. لایحه مورد نظر در صورت تصویب مجلس شورای اسلامی به عنوان پنجمین قانون محاسبات عمومی کشور از زمان قانون‌گذاری در ایران محسوب میشود. تدوین قوانین و مقررات در ایران ...
بیشتر
وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری دیوان محاسبات کشور و مشارکت مدیران و ذیحسابان از مدتی قبل لایحه محاسبات عمومی جدیدی تهیه و برای تکمیل فرایند تصویب آماده کرده است. لایحه مورد نظر در صورت تصویب مجلس شورای اسلامی به عنوان پنجمین قانون محاسبات عمومی کشور از زمان قانون‌گذاری در ایران محسوب میشود. تدوین قوانین و مقررات در ایران از جمله قانون یادشده همواره بر اساس آزمون و خطا انجام میگیرد. بدین معنی که قانون قبلی مبنای کار قرار گرفته و برخی مواد اضافی آن حذف و کاستی‌های آن که در طول سالهای اجرا مشخص گردیده در قالب احکام جدیدی به آن اضافه میشود. این در حالی است که نگارنده معتقد است برای تدوین قانون جدید محاسبات عمومی کشور باید با انجام مطالعه‌ای تطبیقی از قوانین محاسبات عمومی کشورهای توسعه یافته مدلی مناسب برای نظارت و کنترل داخلی مبتنی بر ویژگی‌های محیطی کشورمان استخراج و احکام قانون را بر مبنای آن تدوین کرد.در تدوین لایحه محاسبات عمومی پیشنهادی از چنین الگویی استفاده نشده است. از این رو، نگارنده در این مقاله تلاش کرده است با استفاده از روش تحقیق تطبیقی، احکام کلیدی و ساختارساز قانون محاسبات عمومی موردعمل فعلی را با احکام کلیدی لایحه محاسبات عمومی پیشنهادی مقایسه نماید. نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت است که لایحه پیشنهادی از یک سو وجوه تشابه و تفاوت‌هایی با قانون مورد عمل دارد و از سوی دیگر، از قابلیت‌ها و کاستی‌هایی نیز برخوردار است.
جعفر باباجانی؛ فرخ برزیده؛ پیمان ایمان زاده
چکیده
دستیابی به عملیات کارا، اثربخش و باصرفه اقتصادی، مسئولیت اصلی مدیریت هر سازمانی است. کارایی و اثربخشی مدیریت هر سازمان به معنای توانایی مدیران آن در چگونگی تهیه، توسعه، تخصیص، نگهداری و به‌کارگیری منابع موجود میباشد و حسابرسی عملکرد ازجمله ابزارهایی است که می‌تواند در جهت ارتقاء برنامه‌ریزی و کنترل عملیات و ارائه روش‌هایی برای ...
بیشتر
دستیابی به عملیات کارا، اثربخش و باصرفه اقتصادی، مسئولیت اصلی مدیریت هر سازمانی است. کارایی و اثربخشی مدیریت هر سازمان به معنای توانایی مدیران آن در چگونگی تهیه، توسعه، تخصیص، نگهداری و به‌کارگیری منابع موجود میباشد و حسابرسی عملکرد ازجمله ابزارهایی است که می‌تواند در جهت ارتقاء برنامه‌ریزی و کنترل عملیات و ارائه روش‌هایی برای پیشبرد آنها و بهبود عملکرد مفید باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی وضع موجود حسابرسی عملکرد در بخش عمومی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن میباشد. ارزیابی وضع موجود حسابرسی عملکرد نیازمند بهره‌گیری از نظریات خبرگان با توجه به ذهنیت ایشان است. در پژوهش حاضر ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های الگوی حسابرسی عملکرد، وضعیت عملکردی هر شاخص ارزیابی و با استفاده از دیدگاه خبرگان، میزان تفاوت موجود بین وضعیت موجود و مطلوب مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تحلیلهای آماری، تمامی شاخص‌های تحقیق بااهمیت هستند و با در نظر گرفتن تحلیل اهمیت- عملکرد وضعیت اجرایی شاخص‌های حسابرسی عملکرد در کشور در محدوده «حیطه قابلقبول» و «حیطه ضعف» قرار دارند.
جعفر باباجانی؛ عادل آذر؛ مرتضی معیری
دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1390، ، صفحه 1-37
چکیده
طی دو دهه گذشته نظام حسابداری و گزارشگری بخش عمومی تحت تاثیر تحولات شگرفی قرار گرفته است.هدف اینگونه تحولات غالباً چیره شدن بر موانع نظام دیوان سالارانه ای است که مانع از استفاده کارا از منابعمحدود می گردد. پیاده سازی تغییرات و تحولات گسترده در بخش عمومی کشورهای توسعه یافته و حتی درحال توسعه موجب گردید که فرآیند تحولات مورد بررسی ...
بیشتر
طی دو دهه گذشته نظام حسابداری و گزارشگری بخش عمومی تحت تاثیر تحولات شگرفی قرار گرفته است.هدف اینگونه تحولات غالباً چیره شدن بر موانع نظام دیوان سالارانه ای است که مانع از استفاده کارا از منابعمحدود می گردد. پیاده سازی تغییرات و تحولات گسترده در بخش عمومی کشورهای توسعه یافته و حتی درحال توسعه موجب گردید که فرآیند تحولات مورد بررسی محققان بسیاری قرار گیرد. نتایج این تحقیقاتبیانگر آن است که بیشتر این تحولات در قالب یکسری از عوامل و محرک ها قابل تبیین است و کشورهایی کهتحولات موفقی را تجربه نموده اند نیز معمولاً از این مدل ها پیروی کرده اند. در این مقاله تلاش شده است کهادبیات موضوع مربوط به این گونه تحولات مورد بررسی قرار گرفته و محرک ها و عوامل تاثیرگذار بر تحولدر نظام پاسخگویی مالی و عملیاتی بخش عمومی ایران از منظر خبرگان ایرانی استخراج شود. بر این اساس بااستفاده از روش تحقیق دلفی و نظرخواهی از تعداد 241 نفر از خبرگان کشور، محرک ها و عوامل کلیدیوقوع تحول در نظام پاسخ گویی مالی و عملیاتی بخش عمومی ایران شناسایی گردیده و جایگاه آنها در شرایطکنونی کشور مورد ارزیابی قرار گرفته است.
