نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حسابداری،دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی

2 استاد گروه حسابداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه حسابداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی

4 استاد گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران،

چکیده

با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی‌نفعان از فعالیت‌های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده است. سپس جهت غربالگری شاخص‌ها از روش دلفی فازی استفاده‌شده و همچنین جهت وزن دهی به هر بعد، مؤلفه و شاخص از روش تصمیم‌گیری چند معیاره بهترین-بدترین ( BWM) استفاده شده است. مدل به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر شامل 3 بخش ارزیابی ویژگی‌های فردی اعضای کمیته حسابرسی، ارزیابی فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی و ارزیابی وظایف و مسئولیت‌های آن بوده که مدل نهایی شامل 3 بعد، 13 مؤلفه و 78 شاخص است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی بیشترین وزن را در ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی داشته و ارزیابی جلسات کمیته حسابرسی به‌عنوان کانون فعالیت‌های کمیته حسابرسی دارای بیشترین اهمیت در بین مؤلفه‌های ارزیابی عملکرد می‌باشد. همچنین ارتباط مناسب با هیئت‌مدیره، تأمین منابع کافی برای فعالیت‌های کمیته حسابرسی، وجود منشور مصوب کمیته حسابرسی و نظارت بر کنترل‌های داخلی و گزارشگری مالی از حیطه‌های مهم ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی می‌باشد. نتایج پژوهش همچنین نشان‌دهنده وجود شکاف معنادار بین وضعیت موجود ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی و مدل به‌دست‌آمده در پژوهش می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Audit Committee Performance Evaluation Model: Indicators and Importance of Each

نویسندگان [English]

  • Alireza Javadipour 1
  • jafar Babajani 2
  • Ghasem Blue 3
  • Vajhollah Ghorbanizadeh 4

1 Ph.D. in Accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 Professor of Accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

3 Associate Professor of Accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’iUniversity, Tehran, Iran

4 Professor of Governmental management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Considering the goals of forming the audit committee and its extensive duties, evaluating the performance of the audit committee in order to identify its strengths and weaknesses is very important. The present study presents a model for evaluating the performance of the audit committee and a practical model for the use of the activities of the audit committee by the beneficiaries. The model obtained in the current research includes 3 parts of evaluating the individual characteristics of the members of the audit committee, evaluating the work processes and reporting of the audit committee, and evaluating its duties and responsibilities, and the final model includes 3 dimensions, 13 components, and 78 indicators. The results of the research showed that the working and reporting processes of the audit committee have the most weight in evaluating the performance of the audit committee, and the evaluation of the audit committee meetings as the focus of the audit committee's activities is the most important among the performance evaluation components.

Objective

The optimal performance of the audit committee is an important variable in improving the processes and structure of corporate governance as well as financial reports. The duties of audit committees around the world are in sync with developments in the economic environment, and in Iran, according to the approved charter of the audit committee, the purpose of forming an audit committee in companies is to help fulfill the supervisory responsibility of the board of directors and to improve it in order to obtain assurance of reasonable quality of financial reporting, effectiveness of the internal audit process, ensuring the independence of the independent auditor and its effectiveness, adapting the company's activities to the laws, and ensuring the effectiveness of the activities of the corporate governance system, its committees, and other components. Considering the goals of forming the audit committee and its extensive duties, evaluating the performance of the audit committee in order to identify its strengths and weaknesses is very important. Due to the lack of comprehensive research in the country to provide a model to evaluate the performance of the audit committee, the present research has addressed this issue and a practical model for the use of the activities of the audit committee has been presented.

Method

The research method used in the first stage of the study involved extracting the dimensions, components, and performance evaluation indicators of the audit committee from the theoretical sources of the research. Then, the Fuzzy Delphi method was used to screen the indicators, and the Best-Worst Method (BWM) multi-criteria decision-making method was used to weigh each dimension, component, and index. Finally, to determine the gap between the existing situation in the field of audit committee performance evaluation and the model obtained in the current research, the Fuzzy Gap method has been used.

Findings

By studying the theoretical sources of the research, 96 indicators were determined to evaluate the performance of the audit committee, which were classified into 3 dimensions and 15 components using theoretical foundations. In the next step, to check the indicators, interviews were first conducted with 10 experts. In the interviews conducted regarding 6 indicators, revisions, and content adjustments were made to adapt to the current conditions of the country's economic environment. One index was also removed due to the lack of a legal structure for the index in Iran. In the next step, 95 finalized indicators were presented to the research experts for screening, and the responses given by the research experts were analyzed using the Fuzzy Delphi method. By calculating the fuzzy average of the numbers and then de-fuzzifying them, indicators with a de-fuzzified number less than 0.7 were removed, and 78 indicators were approved by the research experts. The model obtained in the current research includes three parts: evaluating the individual characteristics of the members of the audit committee, evaluating the work processes and reporting of the audit committee, and evaluating its duties and responsibilities. The final model includes 3 dimensions, 13 components, and 78 indicators.
­4- Conclusion
According to the findings of the research, the important components in evaluating the performance of the audit committee are the audit committee meetings, the audit committee resources, communication with the board of directors, the audit committee charter, and monitoring of financial reporting. The results of the research showed that the working and reporting processes of the audit committee carry the most weight in the evaluation of the audit committee's performance, with a weight of about 66%, and the evaluation of the audit committee meetings as the focus of the audit committee's activities is the most important among the evaluation components. Also, proper communication with the board of directors, provision of sufficient resources for the activities of the audit committee, the existence of an approved charter of the audit committee, and monitoring of internal controls and financial reporting are important areas for evaluating the performance of the audit committee. The results of the research also indicated the existence of a significant gap between the current status of the audit committee's performance evaluation and the model obtained in the research. In this regard, it is suggested that the legislator (Securities and Exchange Organization) obliges the listed companies to evaluate the performance of the audit committee under their supervision. Furthermore, it is recommended to use the model presented in the current research, considering the importance of dimensions and components. Additionally, the board of directors of the companies can improve the performance of these committees by taking into account the important components of the audit committee's performance, by holding the audit committees under their supervision accountable in these areas, and also making a reasonable and logical assessment of their performance.
Enhancing Knowledge
This research has presented a practical model to evaluate the performance of the audit committee according to the characteristics of Iran's economic environment, which can serve as the basis for analyzing the performance of the audit committee based on its different functional dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Audit Committee
  • Performance Evaluation
  • Effectiveness and Efficiency of the Audit Committee
  1. ابطحی، بنفشه. (1393). مدل اثربخشی کمیته حسابرسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ایران، صص 137-199،
  2. باباجانی، جعفر، بولو، قاسم، قربانی زاده، وجه الله و جوادی پور، علیرضا. (1401). چارچوب ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی با استفاده از روش فراترکیب. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14 (56)، 1-50، https://doi.org/10.30495/‌faar.2022‌.698378
  3. تاری وردی، یداله و قادری، صلاح‌الدین. (1396). بررسی تأثیر نقش تخصص مالی کمیته حسابرسی بر نگرش کوتاه‌مدت مدیران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 14(54)، 141-165، https://doi.org/10.22054/qjma.2018.8273
  4. حاجی‌ها، زهره، آزادزاده، عادله. (1398). ویژگی‌های کمیته حسابرسی و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی با تأکید بر اندازه موسسه حسابرسی و حاکمیت شرکتی. دانش حسابداری مالی، 6(3)، صص 95-117، https://doi.org/10.30479/‌jfak.2019.‌9632.2319
  5. حساس یگانه، یحیی؛ صدیقی، روح اله و حسن‌زاده، فاطمه. (1395). رابطه کیفیت حسابرسی مستقل و کمیته حسابرسی با مدیریت سود و مدیریت جریانات نقدی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 22، صص 13-24،
  6. حسینی، سید رسول؛ گنجی، حمیدرضا؛ اسکندری، قربان و سلطان‌پور، حامد. (1400). بررسی تأثیر مدیریت ریسک سازمانی و ویژگی‌های کمیته حسابرسی بر شهرت شرکت‌ها. پژوهش‌های تجربی حسابداری. 11 (2)، 99-136، https://doi.org/‌10.22051/jera.2021.34510.2782
  7. حیدری نژاد قدرت اله، جمشیدی نوید بابک، قنبری مهرداد. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت کمیته حسابرسی. دانش حسابرسی، ۲۰ (۷۹)، صص 316-344،
  8. زارعی، علیرضا و قاسمی، معصومه. (1395). اثر ویژگی‌های کمیتة حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی. بررسی‌های حسابداری، شماره 12، صص 43-64، https://doi.org/‌10.22055/jiar.2017.18806.1054
  9. زلقی، حسن، نوروزی، محمد، اسدی، غلامحسین، کزازی، محمد. (1398). ویژگی‌های کمیته حسابرسی، هزینه بدهی و کارایی سرمایه‌گذاری. پژوهش‌های حسابداری مالی، 11(1)، صص 101-116، https://doi.org/10.22108/far.2019.116427.1443
  10. ســازمان بورس و اوارق بهادار، (1391)، منشور کمیته‏ حسابرسی، تهران، ایران، صص 1-6،
  11. عبدی، مصطفی، زلقی، حسن، کاظمی علوم، مهدی و علی بیگلو، مجید. (1399). ویژگی‌های کمیته حسابرسی و جریان وجه نقد آزاد؛ آزمون نظریه‌های نمایندگی و هزینه معاملات. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(68), 121-143، https://doi.org/10.22054/‌qjma.2021.49592.2116
  12. علوی طبری، سیدحسین و عصابخش، راضیه. (1389). نقش کمیته‌ی حسابرسی و بررسی موانع ایجاد و به­کارگیری آن در ایران. پیشرفت‌های حسابداری، شماره 2، صص 155-177، https://doi.org/10.22099/jaa.2010.3433
  13. علوی، سیدمصطفی؛ قائمی، محمدحسین و رضازاده، جواد. (1396). بررسی تأثیر ‌فعالیت‌های کمیته‌های‌حسابرسی بر گزارشگری‌مالی. پژوهش­های کاربردی در گزارشگری مالی، شماره 6، صص 35-66،
  14. علی حسینی، مهدی؛ بشکوه، مهدی و کردستانی، غلامرضا. (1401). ارائه الگوی ارتقاء کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی با رویکرد زمینه بنیان. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 12 (3)، 301-320، https://doi.org/10.22051/jera.2022.39974.2998
  15. قائمی، فاطمه، مرادی، زهرا و علوی، غلامحسین. (1399). تأثیر ویژگی‌های کمیته حسابرسی بر کنترل‌های داخلی و مدیریت سود. پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 46، صص 259-280، https://dorl.net/dor/20.1001.1.23830379.1399.12‌.46.10.2
  16. محمدی، رضا، دارابی، رؤیا، صراف، فاطمه. (1399). بررسی عوامل مؤثر در کارایی کمیته‌های حسابرسی با استفاده از روش فراترکیب (متاسنتز). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(34)، صص 107-126،
  17. معروف­خانی، مجید، نوری فرد، یداله و صراف، فاطمه. (1401). مدلی برای ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی در بازار سرمایه ایران، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 11، شماره 42، صص 215-232،
  18. Alhababsah, S., & Yekini, S. (2021). Audit committee and audit quality: An empirical analysis considering industry expertise, legal expertise and gender diversity. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation42, 100377. https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2021.100377
  19. Baatwah, S.R., Salleh, Z., & Stewart, J. (2019). Audit committee chair accounting expertise and audit report timeliness: The moderating effect of chair characteristics. Asian Review of Accounting, 27(2), 273-306. https://doi.org/10.1108/ARA-12-2017-0190
  20. Beasley, M. S., Carcello, J. V., Hermanson, D. R., & Neal, T. L. (2009). The audit committee oversight process. Contemporary Accounting Research, 26(1), 65-122. https://doi.org/10.1506/car.26.1.3
  21. Bedard, J. & Genron, Y. (2010). Strengthening the Financial Reporting System: Can Audit Committees Deliver?. International Journal of Auditing, 14, 174-210. https://doi.org/10.1111/j.1099-1123.2009.00413.x
  22. Bojadziev, G., & Bojadziev, M. (2007). Fuzzy logic for business, finance, and management (Vol. 23). World Scientific.
  23. Buallay, A. M., & AlDhaen, E. S. (2018). The relationship between audit committee characteristics and the level of sustainability report disclosure. In Challenges and Opportunities in the Digital Era: 17th IFIP WG 6.11 Conference on e-Business, e-Services, and e-Society, I3E 2018, Kuwait City, Kuwait, October 30–November 1, 2018, Proceedings 17 (pp. 492-503). Springer International Publishing.
  24. DeZoort, F. T. (1998). An analysis of experience effects on audit committee members' oversight judgments. Accounting, Organizations and Society23(1), 1-21. https://doi.org/10.1016/S0361-3682(97)00029-9
  25. DeZoort, F.T., Hermanson, D.R., Archambeault, D.S., & Reed, S.A. (2002). Audit Committee Effectiveness: A Synthesis of the Empirical Audit Committee Literature. Journal of Accounting Literature, 21, 38-75.
  26. Ghafran, C., & O'Sullivan, N. (2017). The impact of audit committee expertise on audit quality: Evidence from UK audit fees. The British Accounting Review49(6), 578-593. https://doi.org/10.1016/j.bar.2017.09.008
  27. Gorshunov, M. A., Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Walker, H. J. (2021). Quad-qualified audit committee director: Implications for monitoring and reducing financial corruption. Journal of Corporate Finance, 66, 101854. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2020.101854
  28. Hambrick, D., Misangyi, V., & Park, C. (2015). The Quad Model for Identifying a Corporate Director's Potential for Effective Monitoring: Toward a New Theory of Board Sufficiency. Academy of Management Review, 40, 323-344. 10.5465/amr.2014.0066. https://doi.org/10.5465/amr.2014.0066
  29. Liao, C. H., & Hsu, A.W.H. (2013). Common membership and effective corporate governance: Evidence from audit and compensation committees. Corporate Governance: An International Review, 21(1), 79-92. https://doi.org/10.1111/corg.12000
  30. Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega53, 49-57. https://doi.org/10.1016/j.omega.2014.11.009
  31. Smith, R. (2003). Audit Committees Combined Code Guidance: A Report and Proposed Guidance by an FRC Appointed Group, Financial Reporting Council: London,
  32. Spira, L. F. (1998). An Evolutionary Perspective on Audit Committee Effectiveness, Corporate Governance, 6(1), 29-38.
  33. Terjesen, S., Sealy, R., & Singh, V. (2009). Women directors on corporate boards: A review and research agenda. Corporate governance: an international review, 17(3), 320-337. https://doi.org/10.1111/j.1467-8683.2009.00742.x