حسابرسی مالی
مهدی اسکندری؛ سید یوسف احدی سرکانی؛ سید عاطفه حسینی
چکیده
هدف این مطالعه ارائه‌ی چارچوبِ آسیب‌شناسی تیم‌گرایی در حرفه حسابرسی و ارزیابی آن از طریق فرآیند رتبهبندی ماتریسی میباشد. این مطالعه به لحاظ روش شناسی ترکیبی و اکتشافی محسوب می‌شود، زیرا به دلیل عدم شناسایی زمینه‌های آسیب‌پذیری تیم‌گرایی در حرفه حسابرسی، امکان انجام تحلیل نظریه داده بنیاد را در این مطالعه ممکن ساخت تا پس ...
بیشتر
هدف این مطالعه ارائه‌ی چارچوبِ آسیب‌شناسی تیم‌گرایی در حرفه حسابرسی و ارزیابی آن از طریق فرآیند رتبهبندی ماتریسی میباشد. این مطالعه به لحاظ روش شناسی ترکیبی و اکتشافی محسوب می‌شود، زیرا به دلیل عدم شناسایی زمینه‌های آسیب‌پذیری تیم‌گرایی در حرفه حسابرسی، امکان انجام تحلیل نظریه داده بنیاد را در این مطالعه ممکن ساخت تا پس از شناسایی ابعاد مدل، از طریق تحلیل دلفی فازی، مشخص شود، همسانی محتوایی بین مولفه‌ها به عنوان زمینه‌ی محوریِ آسیبِ تیم‌گرایی در بستر حرفه حسابرسی با مقوله‌های شناسایی شده وجود دارد یا خیر. سپس با استفاده از تحلیل رتبهبندی تفسیری، تلاش شد تا نسبت به اولویت‌بندی محورهای شناسایی شده، اقدام شود. نتایج مطالعه حاضر در بخش کیفی و ارائه مدل، طی 12 مصاحبه از وجود ۳ مقوله و 8 مولفه و 42 مضمون مفهومی حکایت دارد. در فاز دوم پژوهش نیز مشخص شد، اختلال ادراک فردی مهمترین عارضه‌ای است که تیم‌های حسابرسی در جریان به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تمرکز بر شیوه‌های مشارکتی با آن روبرو می‌باشند و این مسئله می‌تواند کارکردهای تیم‌های حسابرسی را با چالش جدی مواجه کند. نتیجه کسب شده حکایت از این مسئله دارد که حسابرسان به عنوان اعضای تیم حسابرسی، زمانی می‌توانند کارکردهای اثربخشی در ارتقاء کیفیت حسابرسی داشته باشند که به واسطه‌ی سطح شناخت ادراکی برآمده از ویژگی‌های رفتاری و روانشناختی، هریک از حسابرسان به طور فردی بتواند نقش اثرگذاری در مشارکت و به اشتراک‌گذاری اطلاعات داشته باشند.
حسابداری مالی
علیرضا جوادی پور؛ جعفر باباجانی؛ قاسم بولو؛ وجه الله قربانی زاده
چکیده
با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی‌نفعان از فعالیت‌های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده ...
بیشتر
با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی‌نفعان از فعالیت‌های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده است. سپس جهت غربالگری شاخص‌ها از روش دلفی فازی استفاده‌شده و همچنین جهت وزن دهی به هر بعد، مؤلفه و شاخص از روش تصمیم‌گیری چند معیاره بهترین-بدترین ( BWM) استفاده شده است. مدل به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر شامل 3 بخش ارزیابی ویژگی‌های فردی اعضای کمیته حسابرسی، ارزیابی فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی و ارزیابی وظایف و مسئولیت‌های آن بوده که مدل نهایی شامل 3 بعد، 13 مؤلفه و 78 شاخص است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی بیشترین وزن را در ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی داشته و ارزیابی جلسات کمیته حسابرسی به‌عنوان کانون فعالیت‌های کمیته حسابرسی دارای بیشترین اهمیت در بین مؤلفه‌های ارزیابی عملکرد میباشد. همچنین ارتباط مناسب با هیئت‌مدیره، تأمین منابع کافی برای فعالیت‌های کمیته حسابرسی، وجود منشور مصوب کمیته حسابرسی و نظارت بر کنترل‌های داخلی و گزارشگری مالی از حیطه‌های مهم ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی میباشد. نتایج پژوهش همچنین نشان‌دهنده وجود شکاف معنادار بین وضعیت موجود ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی و مدل به‌دست‌آمده در پژوهش میباشد.
حسابداری وجنبه های مختلف مالی
اکرم افسای
چکیده
هدف این مطالعه بررسی رابطه بین تخصص مالی و تجربه رئیس کمیته حسابرسی با انتخاب حسابرس، حق الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، نمونه‌ای برابر با 99 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1394 تا 1401 معادل 792 سال-شرکت، با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه مبتنی بر داده‌های ترکیبی مورد بررسی ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی رابطه بین تخصص مالی و تجربه رئیس کمیته حسابرسی با انتخاب حسابرس، حق الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، نمونه‌ای برابر با 99 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1394 تا 1401 معادل 792 سال-شرکت، با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه مبتنی بر داده‌های ترکیبی مورد بررسی قرارگرفت. یافته-ها نشان داد شرکتهایی که رؤسای کمیته حسابرسی آنها دارای تخصص مالی هستند، احتمال اینکه سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی دارای امتیاز کنترل کیفیت الف را به عنوان حسابرس مستقل خود انتخاب نمایند، بیشتر است. همچنین، مطابق با یافتهها، تخصص مالی رؤسای کمیته حسابرسی منجر به افزایش حق‌الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی می‌شود. با این حال این مطالعه رابطه معناداری بین تجربه رئیس کمیته حسابرسی با انتخاب حسابرس و حق‌الزحمه حسابرسی شناسایی نکرد، اما رابطه بین تجربه رئیس کمیته حسابرسی بر کیفیت حسابرسی مثبت و معنادار شناسایی شد. یافته‌های این مطالعه با مستند کردن اینکه تخصص مالی و تجربه رؤسای کمیته حسابرسی برای ارتقاء فرآیند حسابرسی و کیفیت حسابرسی حائز اهمیت است، به ادبیات کمک می‌نماید.
ابزارهای حسابداری
مهری بختیاری؛ جواد رضازاده؛ کیومرث بیگلر
چکیده
بررسی کنترل کیفیت کار توسط بررسی‌کننده کنترل کیفیت کار به‌عنوان یکی از عناصر اساسی کنترل کیفیت در استانداردهای حسابرسی موردتوجه قرارگرفته است و برای حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار الزامی شده است. در این پژوهش از طریق مصاحبه با 25 نفر از شرکای مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی در بهار و تابستان 1402 و همچنین ...
بیشتر
بررسی کنترل کیفیت کار توسط بررسی‌کننده کنترل کیفیت کار به‌عنوان یکی از عناصر اساسی کنترل کیفیت در استانداردهای حسابرسی موردتوجه قرارگرفته است و برای حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار الزامی شده است. در این پژوهش از طریق مصاحبه با 25 نفر از شرکای مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی در بهار و تابستان 1402 و همچنین بهره‌گیری از متن عقاید 12 نفر از حسابداران رسمی که در قالب گفتگو، میزگرد، یادداشت یا مقاله در روزنامه یا مجله‌های حرفهای انتشار یافته است، داده‌های پژوهش گردآوری‌شده است. سپس به کمک نظریه زمینهای، مؤلفه‌هایی که به‌عنوان موانع اجرای فرایند بررسی کنترل کیفیت کار شناسایی شده و در قالب مدل مفهومی سیستمی ارائه گردیده است. اعتبار مدل پژوهش به تائید 7 نفر از شرکای حسابرسی رسید. یافته‌های برخاسته از داده‌های پژوهش نشان میدهد که موانع گوناگونی در ابعاد مختلف آن وجود دارد که مهمترین آنها شامل: ساختار، تشکیلات و سازمان برخی از مؤسسات حسابرسی، اندازه کوچک بسیاری از مؤسسات، ملاحظات اقتصادی، حق‌الزحمه پایین مؤسسات، کمبود افراد صلاحیت‌دار، اخلاق جامعه، مشکلات خاص جامعه، قوانین و مقررات حاکم، شیوه ارزیابی کنترل کیفیت مؤسسات، ارتباطات ناکافی با جوامع حرفهای بینالمللی، ناآگاهی نسبت به حسابرسی و عدم توسعه و کاربست فناوری در مؤسسات حسابرسی توسط مشارکت‌کنندگان برشمرده شده است. با عنایت به تجدیدنظر استاندارد بینالمللی حسابرسی 220(مدیریت کیفیت) و در نظر گرفتن الزامات و توجه بیشتر درباره بررسی کنترل کیفیت کار در آن استاندارد و همچنین یافته‌های این پژوهش که نشان میدهد که استاندارد کنترل کیفیت به‌طور مؤثر توسط مؤسسات حسابرسی اجرا نمی‌شود؛
گزارش های حسابداری
مهدی ثقفی؛ اعظم پوریوسف؛ علی شیرزادی
چکیده
در پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین کشف تحریف‌های حسابرسی با خوانایی گزارش‌های مالی و همچنین بررسی اثر تعدیل کنندگی توانایی مدیریت بر این رابطه پرداخته شده است. به منظور سنجش فرضیه‌های پژوهش از داده‌های پنل 129 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه‌ای 7 ساله (سال‌های 1394 الی 1400) استفاده گردیده است. جمع‌آوری اطلاعات در این پزوهش، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین کشف تحریف‌های حسابرسی با خوانایی گزارش‌های مالی و همچنین بررسی اثر تعدیل کنندگی توانایی مدیریت بر این رابطه پرداخته شده است. به منظور سنجش فرضیه‌های پژوهش از داده‌های پنل 129 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه‌ای 7 ساله (سال‌های 1394 الی 1400) استفاده گردیده است. جمع‌آوری اطلاعات در این پزوهش، به روش کتابخانهای انجام گرفته و داده‌های مرتبط به متغیرها، از سایت جامع اطلاع رسانی ناشران و گزارش-های مالی شرکت‌های نمونه جمع آوری شده و محاسبات اولیه پنل در اکسل انجام شده است، درنهایت از نرم افزار استاتا به منظور سنجش فرضیهها استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که کشف تحریف‌های حسابرسی به عنوان معیار سنجش کیفیت حسابرسی بر خوانایی گزارش‌های مالی مدیران تاثیر مستقیم و معناداری دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که توانایی مدیران نه تنها می‌تواند ارتباط مثبت کشف تحریف‌های حسابرسی بر خوانایی گزارش‌های مالی را تعدیل نماید، بلکه شدت این ارتباط را نیز افزایش خواهد داد.
حسابداری وجنبه های مختلف مالی
علی اکبر جوان؛ جعفر باباجانی؛ محمد مرفوع؛ فرخ برزیده
چکیده
استفاده‌کنندگان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، نیاز به اطلاعات مالی باکیفیت دارند و حسابرسی مستقل نقش عمدهای را در ارتقای کیفیت گزارشگری مالی ایفا میکند. لذا در این پژوهش سعی گردید با استفاده از روش پژوهش دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان حرفهای، ضمن شناسایی معیارهای بهبود کیفیت حسابرسی، الگویی مناسب برای محیط اقتصادی ایران، ...
بیشتر
استفاده‌کنندگان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، نیاز به اطلاعات مالی باکیفیت دارند و حسابرسی مستقل نقش عمدهای را در ارتقای کیفیت گزارشگری مالی ایفا میکند. لذا در این پژوهش سعی گردید با استفاده از روش پژوهش دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان حرفهای، ضمن شناسایی معیارهای بهبود کیفیت حسابرسی، الگویی مناسب برای محیط اقتصادی ایران، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی طراحی شود. همچنین وضع موجود و مطلوب کیفیت شاخصههای بهبود کیفیت حسابرسی در ایران نیز مقایسه شده است و درنهایت ابعاد کیفیت حسابرسی ازنظر اهمیت رتبهبندی شدهاند. بدین منظور به پیروی از هیئت استانداردهای بینالمللی حسابرسی و اطمینانبخشی 60 شاخص احصاء گردید که در پنج بُعد الف. عوامل ورودی با 21 شاخص؛ ب. عوامل فرآیندی با 10 شاخص؛ ج. عوامل خروجی با 9 شاخص؛ د. تعاملات اصلی با 10 شاخص و عوامل زمینهای با 10 شاخص طبقهبندی شد. دادهها با استفاده از نرم‌افزارهای R و Amos و Super Decisions مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از پذیرفتهشدن 54 شاخص میباشد که الگویی برای بهبود کیفیت حسابرسی فراهم میکند. همچنین نتایج حاصل از مقایسه وضع موجود و وضع مطلوب شاخصههای بهبود کیفیت حسابرسی بیانگر اختلاف معنادار بین وضع موجود محیط کیفیت حسابرسی در ایران با محیط مطلوب است. درنهایت نتایج حاصل از رتبهبندی ابعاد مؤثر بر بهبود کیفیت حسابرسی نشان میدهد که عوامل فرآیندی در رتبهی اول اهمیت از دیدگاه خبرگان، عوامل ورودی در رتبهی دوم، تعاملات اصلی و عوامل زمینهای هر دو در رتبهی سوم و عوامل خروجی در رتبهی چهارم قرار گرفته اند.
حسابداری وجنبه های مختلف مالی
محمد حسنجانی خشکرودی؛ ایمان داداشی؛ بهرام محسنی ملکی رستاقی؛ حمیدرضا غلام نیا روشن
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای غیرشکننده مؤثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی، با توجه به ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر مودیان و حسابرسان مالیاتی میباشد. پژوهش کاربردی حاضر در بازه زمانی 10 ساله (1400-1391) و با استفاده از داده‌های 511 پرونده مالیاتی استان مازندران انجام شده است. جهت ارائه مدل، ابتدا از طریق مصاحبه با خبرگان و مرور ادبیات ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای غیرشکننده مؤثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی، با توجه به ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر مودیان و حسابرسان مالیاتی میباشد. پژوهش کاربردی حاضر در بازه زمانی 10 ساله (1400-1391) و با استفاده از داده‌های 511 پرونده مالیاتی استان مازندران انجام شده است. جهت ارائه مدل، ابتدا از طریق مصاحبه با خبرگان و مرور ادبیات پژوهش، اقدام به شناسایی 64 عامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی در قالب سه گروه ویژگی‌های مؤدی، حسابرس مالیاتی و عوامل کلان شده، سپس داده‌های مربوطه وارد مدل‌های BMA، TVP-DMA و TVP-DMS گردیدند. بر اساس میزان حداقل خطا، مدل BMA از بالاترین دقت برخوردار بود. پس از برآورد مدل، 17 شاخص اصلی در سه گروه متغیرهای حسابرسان مالیاتی (کیفیت حسابرسی مالیاتی دوره گذشته، سابقه کار، رسیدگی فردی یا گروهی پرونده، تخصص حسابرس، میزان استفاده حسابرسان از اطلاعات واصله، فشار کاری حسابرس، انجام حسابرسی در چند منبع مالیاتی، معامله با اشخاص وابسته، وجود فاکتور غیررسمی، استفاده از کارت بازرگانی دیگران)؛ متغیرهای درون شرکتی (مدیریت سود تعهدی؛ نسبت بدهی) و متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، نرخ ارز غیررسمی، پیچیدگی مالیاتی، انصاف مالیاتی، شاخص فضای کسب‌وکار و شاخص سرمایه اجتماعی)، به‌عنوان متغیرهای اثرگذار مشخص گردیدند. بر اساس نتایج کاملاً مشهود است که کیفیت حسابرسی مالیاتی دارای ماهیتی چندبعدی است. با توجه به فقدان پژوهش جامع در حوزه کیفیت حسابرسی مالیاتی در این خصوص، مدل چندوجهی طراحی‌شده؛ دیدگاه جامعی از عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی ارائه می‌نماید.
حسابرسی مالی
بیتا مشایخی؛ میلاد سماوات؛ امین جهانگرد
چکیده
هدف از این پژوهش، انجام مرور بر ادبیات حوزه کیفیت‌حسابرسی‌داخلی با استفاده از روش کتا‌ب‌سنجی، شامل بررسی روند زمانی پژوهش‌های صورت گرفته، ارزیابی اثرات مقالات، مجلات، نویسندگان، مؤسسات‌پژوهشی و کشورها، و همچنین، شناسایی ساختار مفهومی، فکری و اجتماعی مطالعات حوزه مذکور میباشد. از این جهت، کلیه مقالات منتشر شده در حوزه ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، انجام مرور بر ادبیات حوزه کیفیت‌حسابرسی‌داخلی با استفاده از روش کتا‌ب‌سنجی، شامل بررسی روند زمانی پژوهش‌های صورت گرفته، ارزیابی اثرات مقالات، مجلات، نویسندگان، مؤسسات‌پژوهشی و کشورها، و همچنین، شناسایی ساختار مفهومی، فکری و اجتماعی مطالعات حوزه مذکور میباشد. از این جهت، کلیه مقالات منتشر شده در حوزه کیفیت‌حسابرسی‌داخلی در پایگاه‌داده وب‌آو‌ساینس (WOS)، طی سال‌های 1993 تا 2023 مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل‌ها حاکی از روند فزاینده مطالعات حوزه کیفیت‌حسابرسی‌داخلی میباشد. همچنین، مقاله Prawitt et al. (2009) پراستنادترین مقاله، Wood تأثیرگذارترین پژوهشگر، Accounting Review مؤثرترین مجله، Managerial Auditing Journal مولدترین مجله، دانشگاه بریگام‌یانگ ایالاتمتحده پرکارترین مؤسسه پژوهشی، و کشور ایالات متحده تأثیرگذارترین کشور در این حوزه می باشند. «حاکمیت‌شرکتی»، «کنترل‌های‌داخلی»، «کارایی حسابرسی» و «صلاحیت حسابرسی» به‌عنوان موضوعات محرک، مفاهیمی هستند که در حوزه کیفیت‌حسابرسی‌داخلی، به میزان قابل توجهی توسعه یافته و دستاوردهای پژوهشی بااهمیتی برای این حوزه پژوهشی فراهم آورده‌‌اند. «مدیریت‌سود» و «مدیریتریسک» موضوعات نوظهور در این حوزه پژوهشی بوده و پیشبینی می‌شود که در سال‌های آینده، مطالعات بیشتری بر روی آنها صورت پذیرد. همچنین، موضوع «پاسخگویی» باوجود آنکه که موضوعی کلیدی فوق‌العاده بااهمیتی در حوزه پژوهش‌های کیفیت‌حسابرسی‌داخلی میباشد، ولی همچنان مستعد توسعه در پژوهش‌های آتی میباشد.
