نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران

چکیده

نظر به اهمیت و جایگاه سود در میان اطلاعات گزارشگری مالی، در این تحقیق سعی شده است با استفاده از نظر خبرگان مدلی برای رتبه بندی کیفیت سود ارائه شود. از این رو، پس از بررسی ادبیات نظری و منابع کیفیت سود، مدل مفهومی و پرسشنامه پژوهش تدوین گردید. براساس مدل مفهومی تدوین شده، سه جنبه حسابداری، بازار و مدیریتی به عنوان ابعاد مدل انتخاب شدند. هر کدام از این ابعاد دارای سنجه ها (حسابداری 8 سنجه، بازار 5 سنجه و مدیریتی شامل 3 سنجه) می‌باشند. پرسشنامه پژوهش در معرض نظر خواهی 21 نفر از خبرگان رشته‌های حسابداری و مدیریت مالی که دارای سوابق کافی تجربی و دانشگاهی در این موضوع بوده‌اند، قرار گرفت و با استفاده از روش‌های فرایند تحلیل سلسه مراتبی و روش ترجیح بر اساس مشابهت به راه حل ایده‌آل نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مدل نهایی پژوهش استخراج گردید. در این مدل با استفاده از روش علمی مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل نتایج، وزن هر یک از ابعاد و سنجه‌ها مشخص گردید. نتایج پژوهش، نشان می دهد که ابعاد حسابداری، بازار و مدیریتی به ترتیب با ضرایب 581/0، 295/0 و 124/0 دارای تاثیر در مدل کیفیت سود می‌باشند. همچنین نرخ سازگاری در روش تحلیل سلسله مراتبی برای کلیه ابعاد کمتر از 10 درصد و قابل قبول می‌باشد. همچنین، یافته‌های تحقیق نشان می دهد که بیشترین تاثیر سنجه آگاهی دهندگی به عنوان زیر مجموعه بعد بازار در مدل نهایی 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Model for Ranking of Earnings Quality Measures in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad kashanipour 1
  • Gholamreza Karami 1
  • Mohsen Moradi Joz 2

1 Associate Professor and of Accounting, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. Student of Accounting, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

Because of the importance and position of earnings in financial reporting information, this study is an attempt to present a model for ranking earnings quality drawing an expert's view. The present study aims to provide a model for earnings quality in Iran. After reviewing the theoretical literature and sources of earnings quality, a conceptual model and research questionnaire were developed. Based on the conceptual model developed, three aspects of accounting, market and management were selected as dimensions of the model. Each of these dimensions is of the following measures (8 measures for accounting, 5 measures for market, and 3 measures for management). The research questionnaire was submitted to 21 experts in the field of accounting and financial management with sufficient experience and academic background in the field in question. Using the analytic hierarchy process (AHP) and the technique for order of preference by similarity to ideal solution (TOPSIS), the results were analyzed and the final model of the research was extracted. In this model, drawing on the scientific method for the analysis of the results, the weight of each dimension and measurement was determined. The results show that the accounting, market, and management dimensions have coefficients of 0/581, 0/295, and 0/124 respectively, affecting the earnings quality model. Also, the consistency ratio in the analytic hierarchy process for all dimensions is less than 10%, hence acceptable. Moreover, the results indicate that earnings in formativeness as a subset of market dimension is the most influential measure in the final model of earnings quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Earnings quality
  • Accounting aspect
  • Market aspect
  • Management Aspect
امیرعطایی، الهام و حیدرزاده هنزایی، علیرضا. (1397). بررسی تأثیر بیش­اطمینانی مدیریت بر سود پیش­بینی شده. پنجمین کنفرانس ملّی پژوهش­های کاربردی در مدیریت و حسابداری، انجمن مدیریت ایران: تهران.
حاجی­ابراهیمی، مریم و اسکندر، هدی. (1398) بررسی تأثیر بیش­اطمینانی مدیریت بر ریسک­پذیری و عملکرد شرکت. پژوهش­های تجربی حسابداری، سال 8، شماره 31، صص 339-362.
خدامی­پور، احمد و حسینی­نسب، حجت و حیاتی، حسین. (1394). بررسی تأثیر خطای پیش­بینی سود دوره­ی قبل بر واکنش بازار به پیش­بینی سود مدیریت، و انواع مختلف مدیریت سود. دانش حسابداری، شماره 21، صص 87- 112.
دولو،مریم و امامی، علی(1394) بررسی رابطه­ی همزمانی قیمت سهام و نقدشوندگی: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 29، صص 3-22.
سازمان بورس و اوراق بهادار. (1396). راهنمای بکارگیری «ضوابط تهیه­ی گزارش تفسیری مدیریت»، مصوّب 4/10/1396.
سبز­علی­پور، فرشاد و قیطاسی، روح­الله و رحمتی، سلمان. (1391). بررسی رابطه بین ساز­و­کارهای حاکمیت شرکتی و دقت پیش­بینی سود. مجله پژوهش­های حسابداری مالی، سال چهارم، شماره 2، صص 123- 140.
صادقی، سکینه و کاظمی، ایرج. (1388). برازش مدل­های رگرسیونی پویا با داده­های پانلی توسط روش­های ماکسیمم درستنمایی و بیزی. مجله علوم آماری، جلد 3، شماره­ی 1، صص 79- 94.
صفرزاده بندری، محمد­حسین. (1390). تبیین ارتباط بین حاکمیت شرکتی و کیفیت سود با رویکرد بومی. رساله دکتری حسابداری، دانشگاه تهران
عبدلی، محمدرضا و امیری اسفندقه، ملیحه. (1395). بررسی ارتباط بین اطمینان بیش از حد مدیران و پیش بینی سود مدیریت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار، ص 5-25.
عزیزخانی، مسعود و صفروندی، علیرضا. (1391). بررسی تأثیر طول دوره تصدی حسابرسی بر خطای سود پیش­بینی شده در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، دوره 19، شماره 3، صص 61-78.
غلامعلی­پور، رضا و ثقفی، علی. (1391). محتوای اطلاعاتی پیش­بینی­های سود، تکرار سوگیری در ارائه­ی پیش­بینی­ها و عوامل موثر بر خطای پیش­بینی. فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 18، صص 173- 203.
عدل­زاده، مرتضی. (1392). عدم­اطمینان اطلاعاتی و واکنش کمتر از حد سرمایه­گذاران. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
قائمی، محمد حسین و اسکندرلی، طاهر. (1392). بررسی رفتار مدیران شرکت­ها در پیش­بینی سود سالانه. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی. سال 11، شماره 40، صص 53-75.
قیطاسی، روح­الله و استا، سهراب و حاجی­زاده، فتح­اله. (1392). بررسی تأثیر دوره تصدی حسابرسی بر عدم اطمینان اطلاعاتی. دانش حسابرسی، سال 13، شماره 52، صص 171-186.
کامیابی، یحیی و بوژمهرانی، احسان و نادری پلنگی، فاضل. (1393). خطای پیش­بینی سود، معاملات با اشخاص وابسته و نسبت اعضای غیرموظف هیئت مدیره. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی. سال 11، شماره 43، صص 135-151.
مهرانی، ساسان و طاهری، منصور. (1396). بررسی تاثیر بیش اطمینانی مدیریتی بر خطای پیش بینی سود. فصلنامه پژوهش­های تجربی حسابداری مالی، شماره 26، صص 147-164.
نمازی، محمد و شمس­الدینی، کاظم. (1386). بررسی سازه­های مؤثر بر دقت پیش­بینی سود توسط مدیریت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله توسعه و سرمایه، سال 1، شماره 1، صص 1-25.
Alberts, H. (2018). The Effects of CEO overconfidence in US firms. Bachelor Thesis, Erasmus University Rotterdam: 2018.
Arellano, M., and Bond, S. (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations, Review of Economic Studies, 58: 277-297.
Bond, S. R. (2002). Dynamic Panel Data Models: A Guide to Micro Data Methods and Practice. Working Paper CWP09/02, the Institute for Fiscal Studies Department of Economics, UCL.
Chen, Ch., Crossland, C., and Luo, SH. (2014). Making the same mistake all over again: CEO overconfidence and corporate resistance to corrective feedback. Strategic Management Journal.36(10): 1513-1535.
Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., and Aiken, L. S. (2003). Applied Multiple Regression and Correlation Analysis for the Behavioral Sciences, Lawrence Erlbaum Associates Publishers: Mahwah, New Jersey.
Gong, G., Li, L. Y., and Wang, J. J. (2011). Serial Correlation in Management Earnings Forecast Errors. Journal of Accounting Research, 49(3): 677-720.
Hilary. G. and Hsu, CH. (2011). Endogenous overconfidence in managerial forecasts. Journal of Accounting and Economics. 51: 300-313.
Hirst D. E., Koonce, L., and Venkataraman, Sh. (2008). Management Earnings Forecasts:A Review and Framework. Accounting Horizons, 22(3): 315-338.
Hribar, P. and Yang, H. (2016). CEO overconfidence and Management Forecasting. Contemporary Accounting Research, 33(1): 204-227.
Kahneman, D. and Tversky, A. (1996). Theoretical Notes on the Reality of Cognitive Illusions. Psychological Review, 103(3): 582-591.
Kothari, S. P., Leone, A. J., and Wasley, Ah. E. (2005). Performance matched discretionary accrual measures. Journal of Accounting and Economics, 39: 163-197.
Kuang, Y. F., Qin, B., and Weilhouwer, L. (2014). Ceo Origin and Accrual-Based Earnings Management. Accounting Horizons, 28(3): 605-626.
Libby, R. and Rennekamp, K. (2012). Self-Serving Attribution Bias, Overconfidence, and the Issuance of Management Forecasts. Journal of Accounting Research, 50(1): 197-231.
Libby, R. and Rennekamp, K. (2016). Experienced Financial Managers' Views of the Relationships among Self-Serving Attribution Bias, Overconfidence, and the Issuance of Management Forecasts: A Replication, Journal of Financial Reporting, 1(1): 131-136.
Lin, Y., Hu, Sh., and Chen, M. (2008). Testing Pecking Order Prediction from the Viewpoint of Managerial Optimism: Some Empirical Evidence from Taiwan. Pacific-Basin Finance Journal, 16 (1-2): 160-181.
Liu, M., and Magnan, M. (2014). Conditional conservatism and underpricing in US corporate bond market. Applied Financial Economics, 24 (20): 1323-1334.
Shi, Y. (2019). An Empirical Test of Learning in Management Earnings Forecasts. Ph.D Dissertation, the University Of Texas at Arlington: May 2019.
Skala, D. (2008). Overconfidence in Psychology and Finance – an Interdisciplinary Literature Review. Bank i Kredyt, 4: 33-50.
Sternberg, R. (2006). Cognitive Psychology. Australia: Belmont, Translated into Persian by Kharrazi, S. K. and Hejazi, E. Tehran: ICSS.