نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی
2 کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
در جوامعی که دولتها براساس رای مستقیم مردم انتخاب میشوند و قدرت ناشی از اراده مردم است، مسئولیت پاسخگویی عمومی دولت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این قبیل جوامع دانستن آنچه که دولت به عنوان وظیفه قانونی انجام میدهد، از حقوق طبیعی شهروندان محسوب میشود و دولت مکلف است حقایق را به صورت علنی و از طریق مقتضی به شهروندان انتقال دهد(1993, GASB). از نیمه دوم قرن بیستم به ویژه از دهه 80 به بعد، نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی به عنوان یکی از اشکال علنی انتقال حقایق، نقش مهمی در انجام وظیفه پاسخگویی دولت ایفا نموده و یکی از ابزارهای ادای این مسئولیت خطیر محسوب میشود(باباجانی، 1378).
هدف این تحقیق بررسی نقش حسابداری و گزارشگری مالی دولتی به عنوان ابزاری جهت ایفای مسئولیت پاسخگویی از یک سو و ارزیابی این مسئولیت از دیگر سو، از دیدگاه دو طرف ذینفع در فرایند پاسخگویی، یعنی پاسخگویان و پاسخ خواهان، میباشد. در این تحقیق، ابتدا یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی که ویژگی های کلیدی آن در یک پژوهش جداگانه به تایید متخصصان حسابداری رسیده بود، مبانی نظرخواهی قرار گرفت. سپس نظر دو گروه ذینفع، شامل پاسخگویان و پاسخ خواهان در مورد نقش این نوع نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی، به ترتیب در جهت ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخ گویی، از طریق پرسشنامه دریافت شد. علاوه بر این، نظر ذینفعان در خصوص میزان دستیابی ایشان به اهداف فوق الذکر از طریق نظام حسابداری و گزارشگری مالی مورد عمل در مقایسه با حسابداری و گزارشگری مالی مورد انتظار نیز دریافت گردید.
نتایج حاصل از اجرای تحقیق نشان میدهد که پاسخ گویان و پاسخ خواهان هردو در مورد نقش با اهمیت نظام حسابداری و گزارشگری مالی واجد ویژگی های کلیدی مورد توافق عمومی متخصصان به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در جهت ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی اتفاق نظر داشته و تفاوت معنی داری بین دیدگاه آنها در این خصوص وجود ندارد. همچنین نتایج حاصل از اجرای پژوهش نشان میدهد که پاسخ خواهان اعتقاد دارند، نظام حسابداری و گزارشگری مالی مورد عمل دولت در مقایسه با نظام حسابداری مورد انتظار از قابلیت های لازم برای ارزیابی مسئولیت پاسخگویی برخوردار نمیباشد.
در پایان، براساس مطالعات انجام شده و نتایج تحقیق، پیشنهاداتی به منظور رفع مشکلات و موانع عمده طراحی یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی برای دولت جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Role of Accounting and Financial Reporting in Fulfilling and Assessing Accountability in View of Accountors and Accountees
نویسندگان [English]
- Jafar Babajani 1
- Hossain Dehghan 2
1
2
چکیده [English]
In the democratic society, governments are elected by vote of citizens and power ultimately rests in the hands of the citizenry. In such society, government accountability is based on the belief that the citizenry" has right to know "and government must declare facts openly and communicate it by appropriate means. After the past two decades of 20th century governmental accounting and financial reporting play a major role in fulfilling government's duty to be publicly accountable in a democratic society.
This paper examine the role of expected accountability - based accounting and financial reporting as a tool to assist in fulfilling government's duty to be publicly accountable and enable members of parliament to assess that accountability .We send 180 questionnaires to members of parliament as well as comptroller general senior auditors as accountee and 180 to chief executives as well as chief financial officers of ministries as accounters.
The findings of this study show that all accountors and accountees believe expected accountability -based accounting and financial reporting play the significant role in fulfilling government to be publicly accountable and assist parliament and comptroller general to assess government accountability.
)