نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی رحمانی ¹
• الناز تجویدی ²

¹ مدرس حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

² کارشناس ارشد حسابداری

چکیده

شناسایی متغیرهای موثر بر بازدهی و قیمت سهام، با توجه به گسترش بازار سرمایه از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای پیش بینی بازده مدل های مختلفی مثل مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، مدل بازار، تئوری قیمت گذاری آربیتاژ و مدل عاملی وجود دارد. طبق مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، بتا تنها متغیری است که میتواند بازدهی را پیش بینی کند. پژوهش هایی که در زمینه توان پیش بینی این مدل و نیز استفاده از سایر متغیرها انجام شده است، حاکی از آن است که متغیرهای دیگری وجود دارند که بهتر از بتا توان پیش بینی بازدهی را دارند. برخی از این متغیرها شامل اندازه، نسبت های بدهی به حقوق صاحبان سهام، ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، سود به قیمت و فروش به قیمت هر سهم میباشد. در این پژوهش توان متغیرهای مذکور و همچنین بتا در پیش بینی بازدهی سهام       آزمون شد تا متغیرهایی که بهتر از بتا توان پیش بینی بازدهی سهام را در بازار بورس تهران دارند، شناسایی شوند.
متغیرهای مستقل در قالب مدل های یک متغیره با متغیر وابسته بازدهی برای هر یک از سالهای 76 تا 82 آزمون شدند. همچنین مدل های چند متغیره نیز به دو صورت مقطعی ادغامی و سالانه انجام شدند. نتایج آزمون مقطعی نشان داد که مدل در کلیه مقاطع از نظر آماری معنادار است، و توان تبیین آن نسبت به مدل های تک متغیره، در تمام سالها بیشتر است. در آزمون های یک متغیره، بین نسبت فروش به قیمت هرسهم و سود به قیمت در چهار سال متوالی ارتباط معنادار با بازدهی مشاهده شد. اندازه بر حسب (ارزش بازار سهام)، در چهارسال متوالی با بازدهی ارتباط معنادار داشت. بین اندازه به عنوان لگاریتم جمع دارایی ها با بازدهی در چهار سال متوالی ارتباطی مشاهده نشد و نتایج مرتبط به نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام ثبات نداشت. همچنین بین بتا و بازدهی سهام، به گونه ای که مدل CAPM پیش بینی میکند، ارتباط پایداری پیش بینی نشد و نتایج در طول سالهای مختلف، متفاوت بود. بین نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام با بازدهی هیچ ارتباطی مشاهده نشد. با توجه به تاثیر احتمالی مدلهای آماری بر نتایج، آزمون های تکمیلی برمبنای تشکیل پرتفوی براساس هریک از متغیرهای بتا و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام تشکیل شد. با توجه به مقدار هریک ازمتغیرها سه پرتفوی تشکیل شد. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد که طی سالهای 1379، 81 و 82، پرتفوی ها با بتای بالا بازدهی بیشتری نسبت به پرتفوی ها با بتای پایین داشتند. در مورد پرتفوی های تشکیل شده برمبنای ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، نتایج با مدل رگرسیون سازگاری داشت.

کلیدواژه‌ها

• بازدهی سهام
• متغیرهای حسابداری
• متغیرهای بازار
• تحلیل بنیادی
• بتا

عنوان مقاله [English]

Empirical Relationship between Accounting/ Market Variables and Stock Return

نویسندگان [English]

• Ali Rahmani ¹
• Elnaz Tajvidi ²

چکیده [English]

In view of the expanding capital market, it is of great significance to recognize the variables affecting stock return and its price. There exist different methods for the prediction of stock return such as the Capital Assets Pricing Model, the so-called CAPM, Market Model, Arbitrage Pricing Theory and Factorial Model. According to CAPM, β (Beta) is the only variable capable of predicting the return. The studies and researches carried out with respect to predictability potential of CAPM model and application of other variables; demonstrate that there exist other variables which   outperform   stock   return   predictability potential of the β (Beta).
Included among such variables are the size, debt to equity, Book to Market, earnings to price and sale to price ratios. The present research was aimed at testing the above-mentioned variables and the β (Beta) for the prediction of stock  return  in order to  recognize  the  variables  which  are better  capable  of predicting the stock return in Tehran Stock Exchange (TSE).
Independent variable were tested against the dependent variable (return) on an annual basis for the years 1 376- 1382 (1997- 2003). Further, multi­variable models were tested, both annually and pooled cross-sectionally. The pooled cross-sectional test results demonstrated that the model was statistically significant. However when the model was compared with single variable models, the increase in pred1ctabiltty potential was accepted. In single variable tests, no significant relationship was observed between debt to equity ratio and the stock return. Furthermore, no significant relation was observed between Beta and the Stock return, as predicted  in CA PM  model , and  the  results  were  dispersed  and  scattered. No significant relation  was observed  between magnitude of the total assets (logarithm)  as size variable and  the  stock return in 4  consecutive years;  however,  when  the  size  was defined  in  terms of  stock  market value, a significant  relation  was  observed between  the  size  so  defined  and  the  stock  return  in  4  consecutive  years. There existed   a  significant   rela1ion   between   the  sale  to  price   and  the earnings   to  price  ratios   with   the  stock   return   in  4  consecutive  years. However the Book to Markel ratio demonstrated great dispersion in results, indicating that there was no significant and stable relation.  Considering the potential effect of the   statistical models on the research findings, complementary tests were carried out on the basis of formation of portfolio based on Beta (β) and Book to Market ratio variables. Three portfolios were formed, taking into consideration the magnitude of each and every variable. The findings of such test substantiated that, during the years 1379-1380, portfolios with high beta (β) proved to have higher return compared to the ones with low Beta (β). With respect to the portfolios formed on the basis of Book to Market ratio, the findings proved compatible with the regression models.

کلیدواژه‌ها [English]

• stock return
• Accounting variables
• Market variables
• Fundamenta1 analysis
• Beta