نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حسابداری دانشگاه جهرم.جهرم.ایران

2 استاد گروه حسابداری دانشگاه شیراز.شیراز.ایران

3 استادیار آمار دانشگاه جهرم.

چکیده

تئوری چشم‌انداز به دنبال تبیین چگونگی تأثیر احساسات و ترجیحات روانشناختی افراد بر شیوه تصمیم‌گیری آنان است. هدف این پژوهش بررسی رفتار دستکاری سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوی چهار جانبه نگرش نسبت به ریسک ارائه شده توسط تئوری چشم‌انداز تجمعی بود. دوره زمانی این پژوهش 6 سال، از سال 1392 الی 1397 و شامل 695 مشاهده بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های پژوهش با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک و با در نظر گرفتن میانگین عملکرد رقبا در صنعت به عنوان نقطه مرجع، بیانگر تأثیر مثبت و معنادار برآورد مدیریت از احتمال وقوع زیان نسبت به نقطه مرجع و تأثیر منفی و معنادار برآورد مدیریت از احتمال دستیابی به سود نسبت به نقطه مرجع، بر دستکاری سود بود. به عبارت دیگر، احتمال دستکاری سود در شرایطی که مدیر احتمال وقوع زیان نسبت به نقطه مرجع را بالا برآورد کند، بالاتر بوده و در شرایطی که این احتمال پایین باشد، احتمال دستکاری سود پایین‌تر است. همچنین، احتمال دستکاری سود در شرایطی که مدیر احتمال دستیابی به سود نسبت به نقطه مرجع را پایین برآورد کند، بالاتر بوده و در شرایطی که این احتمال بالا باشد، احتمال دستکاری سود پایین‌تر است. همچنین یافته‌های پژوهش بر زیان‌گریزی مدیران دلالت داشت. از این رو، شواهد بدست آمده بیانگر این است که می‌توان از تئوری چشم‌انداز تجمعی برای تشریح انگیزه رفتاری مدیران در دستکاری سود بهره برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining Managerial Incentives for Earnings Manipulation Using Cumulative Prospect Theory (Case Study: Companies Listed in Tehran Stock Exchange)

نویسندگان [English]

  • Fahime Ebrahimi 1
  • Mohammad Hosein Setayesh 2
  • Hamidreza Zareifard 3

1 Assistant Professor of Accounting, Jahrom University, Jahrom, Iran

2 Professor of Accounting, Shiraz University.Shiraz.Iran

3 Assistant Professor of Statistics, Jahrom University,Jahrom.Iran

چکیده [English]

Prospect theory explains how individuals’ feelings and preferences influence their decision-making. The purpose of this research was to investigate earnings manipulation incentives within companies listed in Tehran Stock Exchange using fourfold pattern of risk attitudes provided by the cumulative prospect theory. The period of this research was 6 years, from 2013 to 2018 and included 695 observations. Hypothesis testing using logistic regression, with the average competitor performance within the industry as the reference point, revealed a significant positive (vs. negative) effect of management’s loss (vs. gain) estimates relative to the reference point on earnings manipulation. In other words, when management’s estimate of the likelihood of loss relative to the reference point is high (vs. low), the likelihood of earnings manipulation increases (vs. decreases). Furthermore, when management’s estimate of the likelihood of gain relative to the reference point is low (vs. high), the likelihood of earnings manipulation increases (vs. decreases). The findings of research also provided evidence for loss-aversion among managers. Therefore, the evidence suggests that the cumulative prospect theory can be utilized to explain managerial incentives for earnings manipulation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prospect Theory
  • Cumulative Prospect Theory
  • Earnings Manipulation
  • Reference Point
  • Loss-aversion
 پمپین، میشل ام. (1388). دانش مالی رفتاری و مدیریت دارایی. (احمد بدری). تهران: شرکت انتشارات کیهان. (1963).
پورحیدری، امید و سمیعی نژاد، نفیسه. (1394). بررسی تأثیر ساختار حاکمیت شرکتی بر گزارشگری مالی. پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 4(1)، 53-80.
حساس یگانه، یحیی، شعری، صابر و خسرونژاد، سید حسین. (1387). رابطه سازوکارهای حاکمیت شرکتی، نسبت بدهی‌ها، اندازه شرکت با مدیریت سود. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 6، (24)، 79-115.
دیانتی دیلمی، زهرا و ملک محمدی، هادی. (1392). بررسی تأثیر ویژگی‌های نظام راهبری شرکت بر کیفیت اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 4( 13)، 151-170.
رحیمیان، نظام‌الدین و حاجی حیدری، راضیه. (1398). کشف تقلب با استفاده از مدل تعدیل شده بنیش و نسبت‌های مالی، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 8 (31)، 47-69.
رهروی دستجردی، علیرضا، فروغی، داریوش وکیانی، غلامحسین. (1398). انطباق انگیزه‌های تقلّب در مدیران با الگوی نظریه چشم‌انداز تجمعی از طریق تجزیه و تحلیل متن. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(2) ، 73-102.
سعیدی، علی و فرهانیان، سید محمدجواد. (1390). مبانی اقتصاد و مالی رفتاری، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس.
صدر اصفهانی، آریو و ثقفی، علی. (1391). پیامدهای دستکاری سود  از طریق فعالیت‌های واقعی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال 10(34)، 1-32.
عبداللهی، احمد، ریاحی، فاطمه ورضائی پیته‌نوئی، یاسر. (1399). بررسی نقش تعدیل‌کنندگی هویت سازمانی بر رابطه بین پاداش مدیران مالی و دستکاری سود. حسابداری ارزشی و رفتاری، 5(10)، 201-230
مصلح شیرازی، علی نقی، نمازی، محمد، محمدی، علی و رجبی، احمد. (1392). تئوری چشم‌انداز و مدل‌سازی الگوی تصمیم‌گیری مدیران در بخش صنعت. چشم‌انداز مدیریت صنعتی، 3(2)، 9-33.
مقدم، عبدالکریم و قدردان، احسان. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر عدم دستکاری سود توسط مدیریت. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 8 (31)، 59-74
مهدوی، غلامحسین و رضالویی، عباس. (1395). بررسی مدیریت سود برای جلوگیری از گزارش زیان و کاهش سود و کاربرد نظریه‌ چشم‌انداز برای تشریح انگیزه‌های آن. پیشرفت‌های حسابداری، 8( 2)، 191-223. 
نمازی، محمد. (1384). بررسی کاربردهای تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت. پیشرفت‌های حسابداری، 22(2)، 147-164.
ولیان، حسن، عبدلی، محمدرضا، استادهاشمی، علی و طهماسبی‌زاده، رضا. (1398). بررسی تأثیر ثبات مدیریتی بر مدیریت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(3)،  245-275
Barberis, N. C. (2013). Thirty Years of Prospect Theory in Economics: A Review and Assessment. Journal of Economic Perspectives, 27(1), 96-96-173.‏
Beneish, M. D. (1999). Incentives and Penalties Related to Earnings Overstatements that Violate GAAP. The Accounting Review, 74(4), 425-457.‏ https://doi.org/10.2308/accr.1999.74.4.425
Cho, C. H., Huang, Z., Liu, S., & Yang, D. (2021). Contaminated Heart: Does Air Pollution Harm Business Ethics? Evidence from Earnings Manipulation. Journal of Business Ethics, 1-22. https://doi.org/10.1007/ s10551-021-04762-y
Chu, J., Dechow, P. M., Hui, K. W., & Wang, A. Y. (2019). Maintaining a Reputation for Consistently Beating Earnings Expectations and the Slippery Slope to Earnings Manipulation. Contemporary Accounting Research, 36(4), 1966-1998.‏ https://doi.org/10.1111/1911-3846.12492
Fung, M. K. (2015). Cumulative Prospect Theory and Managerial Incentives for Fraudulent Financial Reporting. Contemporary Accounting Research, 32(1), 55-75.‏ https://doi.org/10.1111/1911-3846.12074
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47(2), 91–263. https://doi.org/10. 1142/9789814417358_0006
Petrou, A. P., & Procopiou, A. (2016). CEO Shareholdings and Earnings Manipulation: A Behavioral Explanation. European Management Review, 13(2), 137-148. ‏https://doi.org/10.1111/emre.12073
Shen, C. H., & Chih, H. L. (2005). Investor Protection, Prospect Theory, and Earnings Management: An International Comparison of the Banking Industry. Journal of Banking & Finance, 29(10), 2675-97.‏ https:// doi.org/ 10.1016/ j.jbankfin.2004.10.004
Svabova, L. (2021). Detecting the manipulation of earnings in the company: triangulation of methods. In SHS Web of Conferences (Vol. 92). EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/shsconf/20219202061
Takemura, K. (2019). Nonlinear Utility Theory and Prospect Theory: Eliminating the Paradoxes of Linear Expected Utility Theory. In Foundations of Economic Psychology (pp. 83-119). Springer, Singapore.‏ https://doi.org/10.1007/978-981-13-9049-4_4
Tversky, A., & Kahneman, D. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty, 5(4), 297–323. https://doi.org/10.1007/BF00122574
Wasiuzzaman, S., Sahafzadeh, I., & Nejad, N. R. (2015). Prospect Theory, Industry Characteristics and Earnings Management. Review of Accounting and Finance, 14 (3), 324-347. https://doi.org/10.1108/RAF-07-2014-0075
Abdollahi A, Riahi F, & Rezaei Pitenoei Y. (2021). Investigating the Moderating role of Organizational Identity on the Relationship between Managerial Compensation and Earnings Manipulation. Journal of Value & Behavioral Accounting, 5 (10):230-201. doi: 10.52547/aapc.5.10.230 [In Persian]
Dianati Deylami, Z., & Malek Mohammadi, H. (2013). Assessment of Effect of Corporate Governance Attitudes on Financial Information’s Quality of the Firms Listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Knowledge Accounting, 4(13), 151-170. doi: 10.22103/jak.2013.561 [In Persian]
Hassas Yeganeh, Y., Sheri, S., & Khosrownejad, H. (2008). Corporate Governance Mechanisms, Debt Ratio, Firm Size and Earnings Management. Empirical Studies in Financial Accounting, 6(24), 79-115. [In Persian]
Mahdavi, G., & Rezalouei, A. (2017). An Investigation of Earnings Management to Avoid Losses and Earnings Decreases and the implementation of Prospects Theory to explain its motives. Journal of Accounting Advances, 8(2), 191-223. doi: 10.22099/jaa.2017.4056 [In Persian]
Moghaddam, A., & Ghadrdan, E. (2019). Investigating the Factors Affecting Unmanaged Profit by Management. Accounting and Auditing Studies, 8(31), 59-74. doi: 10.22034/iaas.2019.99057 [In Persian]
Mosleh Shirazi, A., Namazi, M., Mohammadi, A., & Rajabi, A. (2013). Prospect Theory and Modeling Industrial Manager Decision Making Pattern. Journal of Industrial Management Perspective, 3(2), 9-33. [In Persian]
Namazi, M. (2005). Investigating the applications of agency theory in management accounting, Journal of Accounting Advances, 22(2), 147-164. doi: 10.22099/jaa.2005.3477 [In Persian]
Pompian, M. M. (2009). Behavioral Finance & Wealth Management. (Badri, A.). Tehran: Kayhan Publication. (1963). [In Persian]
Pourhaidari, O., & Samieenejad, N. (2015). Disclosure of corporate governance structure and the likelihood of fraudulent financial reporting. Applied Research in Financial Reporting, 4(1), 53-80. [In Persian]
Rahimian, N., & Hajiheydari, R. (2019). Fraudulent Financial Statement detection Using: Adjusted-M-score-Beneish models and financial ratios. Empirical Research in Accounting, 9(1), 47-70. doi: 10.22051/ jera.2018.15993.1713 [In Persian]
Rahrovi Dastjerdi, A., foroghi, D., & Kiani, G. (2020). The Conformity of Fraud Incentives in Managers with Cumulative Prospect Theory Pattern through Text Analysis. Empirical Research in Accounting, 9(4), 73-102. doi: 10.22051/jera.2018.17252.1791 [In Persian]
Sadr Esfahani, A., & Saghafi, A. (2011). Consequence of Real Earnings Manipulation on Listed Companies in Tehran Stock Exchange. Empirical Studies in Financial Accounting, 9(34), 1-32. [In Persian]
Saeedi, A. & Farhanian, M. (2011). Fundamental of Behavioral Economics & Finance, Tehran: Security & Exchange Organization, Exchange Information and Services Company. [In Persion]
Valiyan, H., Abdoli, M., Ostadhashemi, A., & Tahmasebi, R. (2019). Managerial Entrenchment and Earnings Management. Empirical Research in Accounting, 9(3), 245-275. doi: 10.22051/jera.2018.19545. 1973 [In Persian]