نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

3 استاد گروه حسابداری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

تقویت پایداری شرکتی، به عنوان یک استراتژی مهم برای شرکت‌‌ها، امری تصادفی نیست، بلکه می‌‌تواند با شناسایی و توجه به عوامل مختلف بهبود یابد. بنابراین، شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی بسیار ضروری است. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدلی برای تبیین عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی از طریق روش ترکیبی اکتشافی می‌‌باشد. در بخش کیفی پژوهش، به کمک مصاحبه با متخصصین و صاحب‌‌نظران با روش نمونه‌‌گیری گلوله برفی و براساس تحلیل تم برآمده از مصاحبه‌‌ها، مدلی برای عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی ارائه شده است. در بخش کمّی، به منظور سنجش اعتبار مدل ارائه شده، با استفاده از پرسشنامه، نظراتمتخصصین و صاحب‌‌نظران دریافت و با استفاده از آزمون‌‌ t تک‌‌‌‌نمونه‌‌ای و آنالیز واریانس یک‌‌طرفه تجزیه و تحلیل گردید. همچنین به منظور تعیین بارعاملی شاخص‌‌های هر یک از مؤلفه‌‌ها از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که 4 بعد شامل، ویژگی‌‌های شرکت، عوامل مدیریتی، عوامل بازار و عوامل کلان، 9 مؤلفه شامل، ویژگی‌‌های ساختاری، ویژگی‌‌های عملکردی، سطح فردی، سطح سازمانی، بازار سرمایه، عوامل تجاری، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و عوامل سیاسی و 60 شاخص بر پایداری شرکتی مؤثر هستند. علاوه بر تأیید بسیاری از عوامل شناسایی شده در پژوهش‌‌های پیشین، عوامل نوینی همچون فرهنگ جامعه، سیاست حاکم بر کشور، پایبندی به اخلاق، الزامات قانونی، شهرت اجتماعی شرکت، سرمایه فکری و رقابت بازار محصول به عنوان عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی شناسایی شده‌‌اند. این یافته‌‌ها دیدگاه‌‌های مهمی برای ذینفعان مختلف مانند دولت، نهادهای قانون‌‌گذار، نهادهای نظارتی، شرکت‌‌ها و پژوهشگران دارد. بر همین اساس به سازمان حسابرسی و سازمان بورس اوراق بهادار پیشنهاد می‌‌شود، نسبت به تدوین قوانین و استانداردهای پایداری شرکتی، اقدامات لازم را به عمل آورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing of Effective Factors Model on Corporate Sustainability in Iran

نویسندگان [English]

  • Darioush Akhtarshenas 1
  • Ahmad Khodamipour 2
  • omid pourheidari 3

1 Shahid Bahonar University of Kerman

2 Associate professor of accounting, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

3 professor of accounting, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

چکیده [English]

Promoting corporate sustainability, as an important strategy for companies, is not a coincidence, but can be improved by identifying and considering different factors. Therefore, identifying the effective factors on corporate sustainability is essential. The purpose of this research is to develop a model to explain the effective factors on corporate sustainability through exploratory combination approach. In the qualitative part of the research, a model for effective factors on corporate sustainability has been provided by interview with specialists and experts and by using a snowball sampling method based on the thematic analysis of the interviews. In the quantitative part, in order to evaluate the validity of the presented model, by using from questionnaire, opinions specialists and experts were obtained and analyzed by one-sample t-test and one-way ANOVA. Also, confirmatory factor analysis was used to determine the factor loadings of the indices of each component. The research results showed four dimensions include: company characteristics, management factors, market factors and macro factors, nine components include: structural characteristics, functional characteristics, individual level, organizational level, capital market, business factors, economic factors, social factors and political factors and sixty indicators are affecting on corporate sustainability. In addition to confirming many of identifying factors in previous research, new factors such as community culture, country policy, ethics, legal requirements, corporate social reputation, intellectual capital and product competitiveness have been identified as effective factors of corporate sustainability. The findings have important insights for various stakeholders such as government, legislative bodies, regulatory bodies, companies and researchers. Accordingly, it is recommended to Corporate Audit and the Securities Exchange Organization take the necessary steps for codification corporate sustainability laws and standards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate Sustainability
  • Thematic Analysis
  • Factor Analysis
  • Effective Factors
  • Interview
آذر، عادل و مؤمنی، منصور. (1388). آمار و کاربرد آن در مدیریت. انتشارات سمت. چاپ سیزدهم.
باباجانی، جعفر و خدارحمی، بهروز. (1393). مدلی برای استقرار نظام بودجه‌‌بندی عملیاتی در دولت جمهوری اسلامی ایران. مطالعاتتجربیحسابداریمالی، سال یازدهم، شماره 41، صص 36-1.
حافظ نیا، محمد رضا. (1385). مقدمه‌‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. انتشارات سمت. چاپ دوازدهم.
حساس‌‌یگانه، یحیی و باباجانی، جعفر و تقوی فرد، محمدتقی و آرین پور، آرش. (1397). تحلیل عملکرد پایدار زیست محیطی و تأثیر آن بر هزینه سرمایه شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری ارزشی و رفتاری، سال سوم، شماره پنجم، صص 39-1.
خوزین، علی و طالب نیا، قدرت اله و بنی مهد، بهمن. (1397). بررسی اثر ساختار مالکیت بر توسعه سطح گزارشگری پایداری. حسابداریمدیریت، سال یازدهم، شماره سی و ششم، صص 13-1.
داوری، علی و رضازاده، آرش. (1393). مدل‌‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌‌افزار PLS. انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ دوم.
رحمانی، علی و بشیری‌‌منش، نازنین. (1396). محرک‌‌های افشای اختیاری در بازار سرمایه ایران. مطالعات تجربیحسابداریمالی، سال 14، شماره 56، صص 32-1.
فخاری، حسین و ملکیان، اسفندیار و جفائی رهنی، منیر. (1396). تبیین و رتبه‌‌بندی مؤلفه‌‌ها و شاخص‌‌های گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی به روش تحلیل سلسله مراتبی در شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. حسابداری ارزشی و رفتاری، سال دوم، شماره چهارم، صص 187-153.
قادرزاده، سید کریم و کردستانی، غلامرضا و حقیقت، حمید. (1396). شناسایی و رتبه‌‌بندی عوامل مؤثر بر سطح افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‌‌ها با رویکرد داده کاوی. پژوهش‌‌هایکاربردیدرگزارشگریمالی، سال ششم، شماره 11، صص 46-7.
مجلس شورای اسلامی. (1396). قانون برنامه پنج‌‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. مصّوب 14/12/1395.
معصومی، سیدرسول و صالح نژاد، سیدحسن و ذبیحی زرین کلایی، علی. (1397). شناسایی متغیرهای مؤثر بر میزان گزارشگری پایداری شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابرسی، سال هجدهم، شماره 70، صص 221-195.
ملکیان، اسفندیار و فخاری، حسین و جفائی رهنی، منیر. (1398). بررسی تأثیر ویژگی‌‌های هیئت مدیرة شرکت بر میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی. دانشحسابداری، دوره دهم، شماره 2، پیاپی 37، صص 112-77.
یبلویی خمسلویی، مالک و ایزدی‌‌نیا، ناصر و عرب‌‌صالحی، مهدی. (1397). بررسی رابطه متقابل بین میزان افشای شاخص‌‌های گزارشگری پایداری شرکتی و کیفیت سود. حسابداریسلامت، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی 20، صص 126-104.
Adams, C. A. (2002). Internal organizational factors influencing corporate social and ethical reporting beyond current theorizing. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 15(2), 223-250.
Aras, G., and Crowther, D. (2008). Governance and Sustainability: An investigation into the relationship between corporate governance and corporate sustainability. Journal of Management Decision, 46(3), 433-448.
Braun, V., and Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitativeresearch in psychology, 3(2), 77-101.
Carroll, A. B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of  Management Review, 4(4), 497-505.
Crifo, P., Escrig‑Olmedo, E., and Mottis, N. (2018). Corporate Governance as a Key Driver of Corporate Sustainability in France: The Role of Board Members and Investor Relations. Journal of Business Ethics.
Guthrie, J., Cuganesan, S., and Ward, L. (2008). Industry Specific Social and Environmental Reporting: The Australian Food and Beverage Industy. Accounting Forum, 32, 1-15.
Lai, W. H., Lin, C. C., and Wang, T.C. (2015). Exploring the interoperability of innovation capability and corporate sustainability. J. Bus. Res, 68, 867-871.
Li, N., Toppinen, A., Tuppura, A., Puumalainen, K., and Hujala, M. (2011). Determinants of Sustainability Disclosure in the Global Forest Industry. Electronic Journal of BusinessEthics and Organization Studies, 16(1), 33-40.
Martinez, J., Gracia-Sanchez, I., and Cuadrado, B. (2013). Effect of Financial Reporting Quality on Sustainability Information Disclosure, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 22(1), 45-64.
Naciti, V. (2019). Corporate governance and board of directors: the effect of a board composition on firm sustainability performance.  Journal of Cleaner Production, 237, 1-18.
Nadeem, M., Zaman, R., and Saleem, I. (2017). Boardroom gender diversity and corporate sustainability practices: Evidence from Australian Securities Exchange listed firms. Journal of Cleaner Production, 149, 874-885.
Nie, J. (2009). Research on information disclosure of corporate social responsibility. University of Finance and Economics of Tianjing, China.
Saunila, M., Nasiri, M., Ukko, J., and Rantala, T. (2019). Smart technologies and corporate sustainability: The mediation effect of corporate sustainability strategy. Computers in Industry, 108, 178-185.
Sezen, B., and Cankaya, S. Y. (2013). Effects of green manufacturing and eco-innovation on sustainability performance. Procedia e Soc. Behav. Sci, 99, 154-163.
Sneirson, J. F. (2009). Green is Good: Sustainability, Profitability, and a New Paradigm for Corporate Governance. Iowa Law Review, 94(3), 987-1022.
Stacchezzini, R., Melloni, G., and Lai, A. (2016). Sustainability management and reporting: The role of integrated reporting for communicating corporate sustainability management, Journal of Cleaner Production, 136(1), 102-110.
Tomsic, N., Bojnec, S., and Simcic, B. (2015). Corporate sustainability and economic performance in small and medium sized enterprises. Journal of Cleaner Production, 108, 603-612.
Zhang, J. (2017). Users’ perceptions of the drivers for corporate sustainability disclosures made by Chinese listed companies. Theses: Doctorates and Masters, Edith Cowan University.