نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی تهران

2 کارشناس ارشد مدیریت مالی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تصمیمات سرمایه گذارن در بازار سرمایه، تحت تاثیر ترکیبی از اطلاعات مالی و غیر مالی است. اما
گزارشهایی که شرکتها در بازار سرمایه منتشر می کنند، اغلب شامل ابعاد مالی است و کمتر اطلاعاتی
راجع به اقلام نامشهود دربر می گیرد، بنابراین علاوه بر اطلاعات مالی رایج، سرمایه گذاران به اطلاعات
بیشتری در مورد عوامل نامشهودی که بر قیمت سهام موثر است، نیاز دارند. سرمای ه فکر ی یک ی ا ز آن
عوامل نامشهود است. از این رو، هدف پژوهش بررسی رابطه سرمایه فکری و متغیر های اثرگذار بر روی
تصمیمات سرمایه گذاران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. جامعه آماری
تحقیق شامل 140 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1388 تا 1392 است.
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیونی با داده های تابلویی استفاده شده است.
همچنین از متغیرهای اندازه شرکت و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به عنوان
متغیرهای کنترلی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایه فکری و سود هر سهم، همچنین
بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک هر سهم رابطه مثبت و معنادار و بین سرمایه فکری و نسبت قیمت
به سود هر سهم رابطه منفی و معنادار وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Survey on Relationship between Intellectual Capital and Variables Influencing on Investors Decision of the Companies Listed in Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

  • M. H. Ebrahimi Sarveolia 1
  • J. Jahanshahi 2

چکیده [English]

In capital market, Investors, decision process is affected by a
combination of financial and nonfinancial information, but the
information that companies disclose to capital market, focusses on
financial aspects and includes less information about intangible items.
Thus, in addition to financial information, investors need more
information about the intangible factors that affect stock prices.
Intellectual capital is one of those intangible factors. Therefore, this
study examines the impact of intellectual capital on decision making
process of investors of firms listed in Tehran Stock Exchange. The
statistical population of the research is 140 comprised of listed
companies in Tehran Stock Exchange and the research period is the
years during 2009 to 2013. In this research, for data analysis, panel
data has been used. Also, control variables are the size of the company
and the ratio of market value to book value of equity. The results
showed that there is positive significant relationship between
intellectual capital and both EPS and β, and negative significant
relationship between the intellectual capital and P/E.

کلیدواژه‌ها [English]

  • intellectual capital
  • Earning per share
  • Price to earnings ratio
  • Systematic risk
منابع فارسی
ابومسعودی ، عل ی شی خ و علامه ، سی د محسن( 1394 ) بررسی تأثیر سرمایه فکری، با نقش
مورد ) BSC میانجی مدیریت دانشو سرمایه فرهنگی بر عملکرد سازمان از منظر مدل
مطالعه: شرکت گاز استان اصفهان)، حسابداری مدیریت، سال هشتم، شماره 24 ، صص
73-87
اسدی، غلامحسین و القیانی، ماریام یوخنه ( 1393 ) بررسی تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد
مالی شرکت ها، مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال یازدهم، شماره 41 ، صص 103
83-
اسمعیل زاده مقری، علی، همت فر، محمود، و زمانیان، علیرضا( 1389 ) بررسی ارتباط میان
سرمایه فکری و شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس
1- اوراق بهادار تهران، حسابداری مدیریت، سال سوم، شماره 6، صص 12
ایرجی راد، ارسلان و اسلام دوست، معصومه( 1393 ) سنجشسرمایة فکری و بررسی
رابطة آن با نسبت کیوتوبین و ریسکسیستماتیکبتا(مطالعه: شرکت های واسطه گری
پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران)، مدیریت دارایی و تامین مالی، سال دوم،
97- شماره 4، شماره پیاپی (هفتم)، صص 110
پورحیدری، امید و قاسمیان سقی، علی( 1389 ) بررسی رابطه ی بین تغییرات جریانات
نقدی عملیاتی و تغییرات سود تقسیمی با توجه به ویژگی های خاص شرکت ها در
39 - 58 : صص 66 / بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت های حسابداری، 3
حمیدیان پور، فخریه، و نعمت الهی، زعیمه .( 1391 ). بررسی اهمیت و نقش سرمایه فکری
در انتخاب پرتفوی از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
133- دانش حسابداری، سال سوم، شماره 11 ، صص 160
.( دستگیر، محسن. عرب صالحی، مهدی. امین جعفری، راضیه و اخلاقی، حسنعلی. ( 1393
تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی،
1- سال ششم، شماره 21 ، صص 36
.( دهقان هراتی، شهین، فاضل یزدی، علی، جباری، حسین و اسدپور، احمدعلی ( 1392
بررسی رابطه سرمایه فکری هیئت مدیره با ارزش و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته
شده در بورس اوراق بهادار تهران، حسابداری مدیریت، سال ششم، شماره 17 ، صص
29 – 44
78 فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی سال 12 شماره 49 بهار 1395
رحمانی، علی، و عارف منش، زهره .( 1391 ). اندازه گیری سرمایه فکری و رابطه آن با
هزینه حقوق صاحبان سهام، پژوهش های تجربی حسابداری، سال دوم، شماره 6، صص
1-17
ر)هجیدخ ،هداز یسیع و ،نیزرف ،ییاض1389( و یریذپ فاطعنا رب یرکف یاه هیامرس شقن ،ینامز ریخاتریغتم نتفرگ رظنرد اب اه تکرش یلام درکلمع پژوهشنامه اقتصاد و کسب
15 - و کار، دوره 1، شماره 2، صص 26
زاهدی، سید محمد و لطفی زاده، فرشته( 1386 ) ابعاد و مدلهای اندازه گیری سرمایه فکری،
39 - مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شماره 55 ، صص 64
ستایش، محمدحسین و کاشانی پور، فرهاد ( 1391 ). تأثیر اجزای سرمایه فکری در تعیین
عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات تجربی
1- حسابداری ملی، سال دهم، شماره 36 ، صص 21
شمس، شهاب الدین، و خلیلی، مهدی( 1390 ) بررسی رابطه سرمایه فکری و عملکرد مالی
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، چشم انداز مدیریت مالی و حسابداری،
51 - شماره 1، صص 65
صالح نژاد، سید حسن و کامران راد، صدیقه ( 1392 ) بررسی رابطه سرمایه فکری و ریسک
مطالعه موردی: شرکت های داروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق ؛(β) سیستماتیک
26 - بهادار تهران، پژوهش های نوین در حسابداری، سال اول، شماره 1، صص 36
عباسی، ابراهیم و صدقی، امان گلدی( 1389 ) بررسی تأثیر کارایی عناصر سرمایه فکری
بر عملکرد مالی شرکتها در بورس تهران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره
57 - 17 ، شماره 60 ، صص 74
قلیچ لی، بهروز( 1388 ) مدیریت دانش فرآیند خلق؛ تسهیم و کاربرد سرمایه فکری در
کسب و کارها، تهران: انتشارات سمت.
مدهوشی، مهرداد، و اصغرنژاد امیری، مهدی ( 1388 ) سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه
آن با بازده مالی شرکت ها، بررسی های حسابداری و حسابرسی. دوره شانزدهم، شماره
101 - 57 ، صص 116
مشبکی، مهدی ( 1390 ) تعیین عوامل موثر بر عملکرد شرکتهای بورسی با استفاده از روش
،(EGLS) و حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی (GMM) گشتاورهای تعمیم یافته
91 - 60 : صص 119 / پیشرفت های حسابداری، 3
بررسی رابطه سرمایه فکری و متغیر های اثرگذار ... 79
نیکبخت، محمدرضا و اسکندری، قربان ( 1394 ). بررسی رابطه بین سرمایه فکری، ارزش
افزوده اقتصادی تعدیل شده و نقدشوندگی سهام، بررسی های حسابداری و حسابرسی،
541- دوره بیست و دوم، شماره 4، صص 560
نیکو مرام، هاشم، راهنمای رودپشتی، فریدون و همتی، هدی ( 1392 ) مقایسه عملکرد
پرتفوی انتخابی بر اساس مدل های حسابداری سرمایه فکری با استفاده از مدل تحلیل
، شبکه با مدل های سنتی و نوین شبکه، حسابداری مدیریت، سال ششم، شماره 19
79 - صص 100
ودیعی، محمد حسی ن و شکوه ی زاده ، محمو د ( 1391 ) بررسی معیارهای مالی موثر بر
تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار، دانش حسابداری، سال سوم،
151 – شماره 8، صص 171
)نیما ،یبارهم و ،نسح ،یتمه1390( یب طابترا یسررب یلام هدزاب و یرکف هیامرس نتکرشنارهت راداهب قاروا سروب رد هدش هتفریذپ یاه ، تحقیقات حسابداری و
72 - حسابرسی، سال سوم، شماره 10 ، صص 83
Berzkalne, Irina and Elvira Zelgalve, (2014), "Intellectual Capital and
Company Value", The International Journal Procedia - Social and
Behavioral Sciences, Volume 110, 24 January 2014, Pages 887-
896.
Bontis, N. (1996). There’s a price on your head: Managing intellectual
capital strategically. Business Quarterly, 35(1), 40-47.
Bontis, N., Keow, W.C.C. & Richardson, S. (2000). Intellectual
capital and Business performance in Malaysian Industries. Journal
of Intellectual capital, (1)1:85-100
Botosan, C. A. (1997) “Disclosure level and the cost of equity
capital”. The Accounting Review, Vol.72, No.3, pp.323–349.
Brooking, A. (1996). Intellectual capital, core asset for the third
Millwnnium enterprise. London: International Thomson Business
Press. 21p.
Brooking A,(1997),“Management of Intellectual Capital long range
planning”, Journal of Intellectual Capital, 30(3), 364-365.
Burgman, R. J., J. Roos, and J. J. Ballow, (2005), “No Longer Out of Sight, Out of Mind”, Journal of Intellectual capital, Vol. 6 ,No. 4,
PP. 588- 614.
Chang, S. L. (2007). Valuing intellectual capital and firms’
performance: Modifying value added intellectual coefficient in
80 فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی سال 12 شماره 49 بهار 1395
Taiwan IT industry (Ph. D. Dissertation). Ageno School of
Business, University of Golden Gate, USA. 96p.
Chen, J. Z. Zhu, & H.Y.Xie(2004) . Measuring Intellectual Capital: a
new model and empirical Study , Journal of Intellectual Capital ,
5(1): 195-212.
Chen, M. C. , Cheng, S. & Hwang, Y. (2005) ,"An Empirical Investigation of the Relationship between Intellectual Capital and
Firm’s Market Value and Financial Performance" , Journal of
Intellectual Capital , Vol 6 , No 2 , pp 159-176
Clarke, M.,Seng, D. and Whiting, R.H(2011). Intellectual Capital and
Firm Performance in Australia. Department of Accountancy and
Business Law, University of Otago PO Box 56, Dunedin New
Zealand.
Deep. R., Pal Narwal . K. (2014) Intellectual Capital and its Association with Financial Performance: A Study of Indian Textile Sector ,Int. J. Manag. Bus. Res., 4 (1), 43-54
Edvinsson, L., & Malone, M. S. (1997). Intellectual capital. New
York, NY. Harper Collins Publishers. 225p.
Edvinsson, L., & Sullivan, P. (1996). Developing a model for
managing intellectual capital. European Management Journal,
14(4), 86-102.
Edvinsson،L, M، S، Malone، (1997), ”Developing a Model of
Managing Intellectual Capital. European management journal”,
4(3), 356-364
El-Bannany, M. (2008). "A study of determinants of intellectual capital performance in banks: the UK case". Journal of Intellectual Capital, Vol. 9, No. 3, pp. 487-498.
Garcia , E. & Martínez, I. (2007). The use of intellectual capital
information in investment decisions An empirical study using
analyst reports", The International Journal of Accounting, 42, pp
57–81.
Hang Chan, K. (2009). Impact of intellectual capital on organisational performance An empirical study of companies in the Hang Seng Index (Part 1). 16(1), 4-21.
Hirshleifer, D., Hou, K., Teoh, S. and Zhang, Y. (2004). Do investors overvalue firms with bloated balance sheets? Journal of Accounting & Economics, 38: 297-331.
Kamath, G. B. (2008). Intellectual capital and corporate performance in Indian pharmaceutical industry. Journal of Intellectual Capital. Vol. 9, No. 4. pp. 684-704.
بررسی رابطه سرمایه فکری و متغیر های اثرگذار ... 81
Lee Yee Meei and Whiting H.Rosalind. (2011). Technology,
Intellectual Capital Disclosure and Cost of Capital. Paper accepted
for presentation at AFAANZ Conference, Darwin, Australia,1-33.
Maditinos,D, Chatzoudes,D, Tsairidis,Ch, Theriou,T,(2011)” The
impact of intellectual capital on firms’ market value and financial
performance”, Journal of Intellectual Capital. Vol. 12 No. 1,
011pp. 132-151
Min Lu, Wen & Kang Wang, Wei and Qian Long Kweh. (2014).
“Intellectual capital and performance in the Chinese life
insurancendustry”, Journal of omega, vol.42, Pages 65-74.
Pulic, A. (2005) . Intellectual capital for communities – Nations, Regions , cities and other communities. first Edition, Boston , Elsevier Butterworth Heinemann.
Roos,G & J.Roos.(1997).”Measuring your companies intellectual
performance” , Long Range Planning, 30(3): 413-426.
Stewart, T. A. (1995). Trying to grasp the intangible. Fortune
Magazine, 26, 157-161.
Stewart, T. A. (1997). Intellectual capital: The new wealth of
organizations. New York:Doubleday /Currency.
Sumedrea, Silvia, (2014),” Intellectual Capital and Firm Performance:
A Dynamic Relationship in Crisis Time”, Journal of Procedia
Economics and Finance, Volume 6, 2013, Pages137–144
Ting, I. W., & Lean, H. H. (2009). Intellectual capital performance of financial institutions in Malaysia. Journal of Intellectual Capital , Vol. 10, No. 4, pp. 588-599.
Venugopal, D., & Subha, M. V. (2012). Intellectual capital and value creation efficiency—An empirical investigation into the intellectual capital and financial performance of Indian software industry. European Journal of Social Sciences, 33(1), 119-132
Yalama, A., and Coskun, M. (2007). Intellectual capital performance of quoted banks on the Istanbul stock exchange market. Journal of Intellectual Capital ,Vol. 8, No. 2, pp. 256-271