نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
2 مدرس دانشگاه
چکیده
اهمیت یکی از مفاهیم فراگیر در حسابداری و حسابرسی است که در هردوی آنها اما با کاربردی جداگانه مورد استفاده قرار میگیرد. اطلاعاتی با اهمیت تلقی میشود که عدم ارائه یا ارائه ی نادرست آن بتواند قضاوت یا تصمیم گیری یک استفاده کننده منطقی از صورت های مالی درباره ی امور واحد اقتصادی را تغییر دهد. طبق استاندارهای حسابرسی، حسابرس در هر کار حسابرسی باید "اهمیت" و رابطه ی آن با "احتمال خطر حسابرسی" را ارزیابی کند. حسابرسان در قضاوتهای مربوط به تعیین سطح اهمیت معمولا دو گروه عوامل کمی و کیفی را مد نظر قرار میدهند.
هدف این پژوهش، شناسایی عوامل کمی و کیفی موثر در تعیین سطح اهمیت حسابرسی صورتهای مالی توسط حسابرسان مستقل و اولویت بندی آنها، تعیین میزان توافق عمومی حسابرسان در انتخاب و به کار گیری رهنمودهای کمی اهمیت در حسابرسی های انجام شده، شناسایی مشکلات، موانع و ضرورت تدوین رهنمود کمی اهمیت در ایران میباشد. در این پژوهش 15 عامل کمی و 15 عامل کیفی با استفاده از روش های علمی تحقیق شناسایی و مورد آزمون قرار گرفت.
طبق نتایج پژوهش، اندازه قلم مورد قضاوت، مبلغ مجموع داراییها، مبلغ مجموع درآمدها، متوسط آنها، سود خالص، حقوق صاحبان سرمایه، مبلغ اصلی و طبقات اصلی وابسته به قلم مورد قضاوت در صورتهای مالی، مهمترین عوامل کمی در تعیین سطح اهمیت حسابرسی میباشند. همچنین فراگیر بودن آثار اشتباه بر بخشهای مختلف صورتهای مالی، ارتباط قلم مورد قضاوت با معاملات اشخاص وابسته و شبهه دار، ماهیت عمدی یا غیرعمدی بودن، عادی یا غیرعادی بودن، برآوردی یا قابل تعیین بودن، تخطی از الزامات قانونی و مقرراتی و احتمال خطر حسابرسی قلم مورد قضاوت، مهمترین عوامل کیفی است که میتواند منجر به تعدیل سطح اهمیت حسابرسی گردد.
در این راستا، رهنمودهای کمی اهمیت مبتنی بر مجموع دارایی ها، مجموع درآمدها، متوسط آنها و حقوق صاحبان سرمایه (به میزان 1 تا 3 درصد) و سود خالص قبل از مالیات (بالاتر از 5 درصد) مورد استفاده و توافق بین مدیران حسابرسی ایران است. همچنین کاربرد رهنمودهای کمی اهمیت مبتنی بر متوسط مجموع دارایی ها و درآمدها به همراه سود خالص، قضاوتهای اهمیت را بهبود میبخشد. نتایج تحقیق نشانگر ضرورت تدوین رهنمود کمی اهمیت توسط مراجع حرفه ای است. وجود چنین رهنمودی موجب یکنواختی اظهار نظرهای حسابرسی در شرایط مشابه، رفع مشکلات هنگام تغییر حسابرسان، یکنواختی حجم کار حسابرسی و بهبود کارآیی و اثربخشی حسابرسی میگردد. براساس سایر نتایج تحقیق حسابرسان در ایران از مفهوم اهمیت در مرحله ی برنامه ریزی حسابرسی کمتر استفاده کرده و به رابطه معکوس اهمیت احتمال خطر حسابرسی به ویژه در تعدیل آزمون های محتوا و کنترل کمتر توجه میکنند. به علاوه، در مرحله ی ارزیابی نهایی حسابرسی تنها اشتباهات و تحریفات کشف شده مد نظر قرار گرفته و آثار اشتباهات تعمیم یافته و بالقوه (برآوردی) جهت تعیین آثار مجموع اشتباهات، عموما مورد توجه قرار نمیگیرند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Concept of Materiality in Auditing and its Impact on Auditors Opinion
نویسندگان [English]
- Yahya Hassas Yeganeh 1
- Hosseyn Kasyri 2
1
2
چکیده [English]
Materiality is one of the comprehensive concepts in accounting and auditing which is used by one definition but different applications. Information is material if its omission or misstatement could influence or change the decisions or Judgments of a reasonable user taken on the basis of financial statements. As auditing standards, auditors should consider materiality and its relationship with audit risk when conducting an audit. For materiality Judgment, auditors consider both quantitative and qualitative factors.
The objective of this study is: 1) Identify quantitative and qualitative factors effect on auditors' materiality Judgments and its ranking 2) Determine auditors’ consensus in selecting and applying materiality guidelines in audit 3) Identify problems, restrictions and necessity of issuing materiality guidelines in Iran. In this experimental study fifteen quantitative and fifteen qualitative factors which could affect materiality Judgments, selected and examined.
The result of this study indicated that: 1) the size of Judgment item, total assets, total revenue and its average, net profit, equity, related items and related class in financial statement identified as significant quantitative factors in Judging materiality level for conducting an audit. 2) The pervasiveness of errors or misstatement to different item in financial statement, relationship of Judgment item with third parties and arm’s length transactions, unusual items, estimated items, departure from laws and regulations and audit risk of Judgment items identified as significant qualitative factors caused in adjusting materiality level. 3) Materiality guidelines based on total assets, total revenue, its average and equity (between 1 to 3 present) and net profit (above 5 percent) are agreed and applied by audit managers. Furthermore, applying net profit guideline together with average total assets and revenue guidelines will improve materiality Judgments. 4) The result indicated the necessity of issuing materiality guideline by profession. Materiality guideline could improve and consistent audit opinions in similar cases, remove problems when auditors changed, consistent the extent of audit work and eventually improve audit efficiency and effectiveness. 5) The results indicated that: a) Few auditors established materiality level in planning stage of audit b) Few auditors considered relationship between audit risk and materiality, especially in adjusting compliance and substantive tests c) In final stage of audit, the auditors do not consider the effect of likely and possible errors in combining the total effect of errors and misstatements.
)