نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استاد حسابداری دانشگاه ممفیس، ممفیس، آمریکا

3 حسابداری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

حسابرسی داخلی نوین در ایران، به‌تازگی در کانون توجه قرارگرفته است لذا تاکنون بسیاری از جنبه‌های آن ازجمله کیفیت حسابرسی داخلی و راهبردهای دستیابی و ارتقای آن، تبیین نگردیده است. همچنین پژوهش‌های گذشته جنبه‌های محدودی از کیفیت حسابرسی داخلی را مدنظر قرار داده‌اند؛ بنابراین برای تبیین و توصیف جنبه‌های گوناگون کیفیت حسابرسی داخلی و راهبردهای ارتقای آن، برای بار نخست، با بهره‌گیری از رهیافت کیفی و به کمک روش نظریه زمینه‌ای و استفاده از مصاحبه‌های عمیق، ذینفعان اصلی حسابرسی داخلی موردپژوهش قرار گرفتند. برای این منظور با 33 نفر از ذینفعان اصلی (استفاده‌کنندگان و ارائه‌کنندگان) حسابرسی داخلی در نیمه دوم سال 1395 و اوایل سال 1396 مصاحبه صورت گرفت. مضافاً از داده‌های متنی مندرج در 30 مقاله، یادداشت و میزگرد منتشرشده در مجله‌ها و نشریه‌های حرفه‌ای پیرامون حسابرسی داخلی که عمدتاً ارائه‌کننده دیدگاه ذینفعان فوق الا شاره پیرامون کیفیت حسابرسی داخلی بود، نیز استفاده شد. داده‌های پژوهش به کمک روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی که مختص رویکرد نظریه زمینه‌ای است، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و مقوله‌های کلان، مقوله‌های اصلی و خرد مقوله‌ها (مفاهیم) استخراج گردید. مدل راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی داخلی بر اساس رویکرد سیستمی که شامل ورودی‌ها، فرایند، خروجی‌ها، نتایج (پیامدها) و عوامل زمینه‌ای است، استخراج شد. بر اساس آن، راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی به‌صورت چندوجهی و پیرامون عناصر مدل کیفیت سیستمی یعنی پیرامون ورودی‌ها، اجرای کار، خروجی‌ها و عوامل زمینه‌ای مؤثر بر کیفیت حسابرسی داخلی ارائه گردید. با توجه به جوان بودن حرفه حسابرسی داخلی در ایران، این راهبردهای چندوجهی می‌تواند در سطوح مختلف حسابرسی داخلی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Internal Audit Quality Improvement Strategies

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Nikbakht 1
  • Zabihollah Rezaee 2
  • Vahid Mennati 3

1 Accounting, faculty of management, university of Tehran, Tehran, Iran.

2 Professor of accounting, School of Accountancy , university of Memphis, Memphis,USA.

3 accounting,faculty of management, university of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The modern internal auditing has recently been considered in Iran. Therefore, many of its aspects, including internal audit quality(IAQ) and Internal audit quality improvement strategies(IAQIS), have not been clarified yet. Also, limited areas of IAQ have been considered in previous research. In order to explain and describe the various aspects of IAQ and IAQIS, we have interviewed internal audit stakeholders. So, by using the qualitative approach and grounded theory, internal audit stakeholders (user, executive, regulators and standard setter) were studied for the first time in Iran. In this regard, 33 people were interviewed from late 2016 to early 2017. In addition, in this regard, 30 papers and seminars which published in Iranian professional magazines that reflect the viewpoints of the above-mentioned stakeholders were also used. The data were analyzed by using the open coding, axial coding & selective coding approach that is specific to the grounded theory and major categories, categories, and subcategories (concepts) were extracted. Using a system model approach that includes inputs, process, outputs, outcomes and contextual factors, the IAQIS model was designed. The model incorporates multidimensional of IAQIS. Strategies include inputs, performance, outputs, and contextual factors which are affecting IAQ. Due to the gradual expansion of the modern internal auditing in Iran in recent years, to achieve and improve IAQ, these multidimensional strategies can apply in engagement level, internal audit function level, firm level and national level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internal Audit Quality
  • Internal Auditing
  • Improvement Strategies
  • Grounded Theory
  • Qualitative research
ابوالمعالی، خدیجه. (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، نشر علم، تهران، چاپ اول.
انصاری، عبد المهدی، شفیعی، حسین. (1388). «بررسی تأثیر متغیرهای حسابرسی داخلی بر برنامه حسابرسی»، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 58، زمستان، ص 21-34.
آقاجعفری، مهدی. (1380). «بررسی اثربخشی حسابرسی داخلی در شرکت ملی نفت ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
باباجانی، جعفر و عبدالخالق خنکا. (1391). «ضرورت تشکیل کمیته حسابرسی و استقرار واحد حسابرسی داخلی در شهرداری‌های کلان‌شهرها برای ارتقاء سطح مسئولیت پاسخگویی»، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 33، بهار، ص 39-72.
باباجانی، جعفر و مسعود بابایی. (1390). «تأثیر استقرار واحد حسابرسی داخلی و تشکیل کمیته حسابرسی در ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی»، فصلنامه دانش حسابداری، شماره 4، بهار، ص 7-27.
بازرگان، عباس. (1391). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته- رویکردهای متداول در علوم رفتاری، نشردیدار، تهران.
برازنده، مریم. (1390). «کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی و مدیریت سود»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه الزهرا.
پزشک زاده، فاطمه. (1380). «بررسی میزان اتکای حسابرسان مستقل بر انواع حسابرسی داخلی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه الزهرا.
پور اسماعیلی، کیهان. (1381). «بررسی تأثیر گزارش‌های حسابرسی داخلی بر کیفیت تصمیم‌گیری مدیران در شرکت‌های تولیدی و صنعتی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادر تهران»، فصلنامه مدیر ساز، شماره 11، پائیز، ص 51-59.
حاجیها، زهره، رفیعی، آزاده. (1393). «تأثیر کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی بر به هنگام بودن گزارش حسابرسی مستقل»، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 6، شماره 24، زمستان، صص 121-137.
حساس یگانه، یحیی و سید حسین علوی طبری. (1382). «رابطه بین منابع صرف شده برای حسابرسی داخلی و مخارج حسابرسی مستقل»، فصلنامه مطالعات حسابداری، شماره 4، ص 71-96.
حساس یگانه، یحیی. (1379). «شناسایی عوامل مؤثر در عدم اتکای حسابرسان مستقل بر کار حسابرسان داخلی»، نشریه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شماره 25 و 26، بهار و تابستان.
حسینی، محمدحسین. (1376). «بررسی تحلیل اثربخشی حسابرسی داخلی در صنعت گاز ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی.
حیدری، محمد. (1388). «بررسی تحلیلی اثربخشی حسابرسی داخلی در بانک‌های ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده حسابداری و اقتصاد.
خوزین، علی. (1383). «بررسی تحلیلی اثربخشی حسابرسی داخلی در شرکت‌های زیرمجموعه سازمان اتکا»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی.
دانایی‌فرد، حسن، الوانی، سید مهدی، آذر، عادل. (1392). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، انتشارات صفار، تهران، چاپ دوم.
رحمانی، علی، مداحی، آزاده، قشقایی، فاطمه. (1394). «موانع استقرار حسابرسی داخلی در دانشگاه‌های دولتی ایران»، فصلنامه مدیریت نظامی، سال پانزدهم، شماره 57، صص 120-148.
سیفی، سعیده. (1384). «بررسی رابطه بین کمیته حسابرسی و استفاده از کار حسابرسی داخلی به‌عنوان یک زمینه آموزشی مدیریت و تأثیر این دو بر استقلال و بی‌طرفی حسابرسی داخلی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه الزهرا.
عبدلی، محمدرضا، نادعلی، علی‌اکبر. (1394). «بررسی تأثیر وجود حسابرسی داخلی بر کاهش رخداد تحریف‌های مالی و قانونی و مالیاتی در شرکت‌ها»، دانش حسابرسی، سال پانزدهم، شماره 61، زمستان، صص 177-192.
عسگری، سمیرا. (1390). «اثر منبع حسابرسی داخلی بر تصمیم حسابرس مستقل به‌منظور اتکا بر حسابرسی داخلی (درون‌سازمانی و برون‌سازمانی) در سطوح مختلف ریسک»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه الزهرا.
علوی طبری، سید حسین. (1382). «رابطه بین منابع مصرف‌شده برای حسابرسی داخلی و مخارج حسابرسی مستقل»، رساله دکتری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
فتحی عبداللهی، احمد، آقایی، محمدعلی. (1396). «بررسی اثربخشی حسابرسی داخلی در عملکرد مدیریت ریسک و کنترل سازمان‌های دولتی»، مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 5، شماره 3، صص 83-96.
کثیری، حسین، گوهرزاد، جواد، صبری، رضا، مروج، چنگیز و فخار، بهزاد، (1395)، بازرسی و حسابرسی داخلی در بانک‌های ایران چالش‌ها و فرصت‌ها، سیمای بانکداری، شماره اول، آبان ماه 1395.
کشتکار رجبی، مهناز. (1383). «بررسی تأثیر حسابرسی داخلی بر عملکرد شعب بانک مسکن»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، دانشکده حسابداری و مدیریت.
مبشری، آق محمد. (1392). «بررسی میزان اثربخشی حسابرسی داخلی در بهبود کنترل‌های داخلی و عملکرد شرکت‌های مادر تخصصی (هلدینگ) و تابعه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
مدرس، احمد و محمدعلی بیداری. (1390). «بررسی نقش ارزش‌افزوده حسابرسی داخلی»، فصلنامه علمی و پژوهشی حسابداری مدیریت، شماره یازدهم ص 65.
مشایخی، بیتا، حسن‌زاده، شادی، امینی، یاسین، منتی، وحید. (1394). «تأثیر همکاری حسابرسی داخلی در به‌موقع بودن گزارش حسابرسی مستقل»، فصلنامه حسابرسی نظریه و عمل، سال دوم، شماره 3، صص 91-109.
مشایخی، بیتا، حسن‌زاده، شادی، امینی، یاسین، منتی، وحید. (1395). «تأثیر کیفیت حسابرسی داخلی بر حق‌الزحمه حسابرسی مستقل»، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 8، شماره 31، پاییز، صص 41-56.
مقیسه، مهدی. (1391). «بررسی رابطه بین کیفیت عملیات حسابرسی داخلی و گردش وجه نقد عملیاتی با اقلام تعهدی اختیاری با توجه به اطلاعات بورس اوراق بهادار ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه تربیت مدرس.
منافی، نقی. (1380). «بررسی نقش و جایگاه حسابرسی داخلی در ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
منتی، وحید. (1396). «معرفی اجمالی تغییرات استانداردهای بین‌المللی حسابرسی داخلی بازنگری شده»، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 4029، دوم اردیبهشت‌ماه.
موسوی شیری، محمود، توکل نیا، اسماعیل و ماهرخ شاکری. (1392). «مشارکت حسابرسان داخلی در مدیریت ریسک بنگاه»، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال دوم، شماره هفتم، ص 29.
نیکخواه آزاد، علی، قناد، حمیدرضا. (1377). «عوامل عدم توسعه و روش‌های ارتقاء حسابرسی داخلی در ایران»، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، شماره 22.
نیکبخت، محمدرضا، معاذی نزاد، محمدمهدی. (1387). «عوامل مؤثر در اتکای حسابرسان مستقل بر کار حسابرسان داخلی»، دو فصلنامه تحقیقات مالی، شماره 26، پاییز و زمستان، ص 93.
وحیدی الیزایی، ابراهیم، گرامی مقدم، مرضیه. (1395). «ارزیابی عوامل مؤثر بر اثربخشی حسابرسی داخلی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران»، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، سال هشتم، شماره 31.
-     American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1990). “The Auditor’s Consideration of the Internal Audit Function in an Audit of Financial Statements”, In Statement on Auditing Standards No. 65. New York, NY: AICPA.
-     Anderson, R. J. and J. Christopher Svare. (2011). “Imperatives for Change: The IIA's Global Internal Audit Survey in Action”, The IIA’s Global Internal Audit Survey: A Component of the CBOK Study, Report V, the IIA research Foundation(IIARF).
-     Badara, M.S. & Sadin, S.Z. (2013). “The Journey so far on Internal Audit Effectiveness: a Calling for Expansion”, international Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, Vol. 3, No.3: 340-351.
-     Desai, N. K. G. J. Gerard, and A. Tripathy. (2011). “Internal Audit Sourcing Arrangements and Reliance by External Auditors”, Auditing: A Journal of Practice & Theory 30 (1):149-171.
-     Desai, R. Desai, V. Libby, T. and Srivastava, R.P. (2017). “External auditors' evaluation of the internal audit function: An empirical investigation”, International Journal of Accounting Information Systems, Volume 24, February, Pages 1-14.
-     Desai, V. R. W. Roberts, and R. Srivastava. (2010). “An Analytical Model for External Auditor Evaluation of the Internal Audit Function Using Belief Functions”, Contemporary Accounting Research 27 (2):537-575.
-     Ege, M.S. (2015). “Does Internal Audit Function Quality Deter Management Misconduct?”, The Accounting Review, March, Vol. 90, No. 2, pp. 495-527.
-     Felix, W. L. Jr. A. A. Gramling, and M. J. Maletta. (2001). “The Contribution of Internal Audit as a Determinant of External Audit Fees and Factors Influencing This Contribution”, Journal of Accounting Research 39 (3):513-534.
-     Felix, W. L. Jr. A. A. Gramling, and M. J. Maletta. (2005). “The Influence of Non audit Service Revenues and Client Pressure on External Auditors' Decisions to Rely on Internal Audit”, Contemporary Accounting Research 22 (1):31-53.
-     Financial Reporting Council (FRC). (2008). “The Audit Quality Framework”, London: Financial Reporting Council.
Glover, S. M. D. F. Prawitt, and D. A. Wood. (2008). “Internal Audit Sourcing Arrangement and the External Auditor's Reliance Decision”, Contemporary Accounting Research 25 (1):193-213.
Gramling, A. A. (1999). “External Auditors' Reliance on Work Performed by Internal Auditors: The Influence of Fee Pressure on This Reliance Decision”, Auditing: A Journal of Practice & Theory 18 (2):117-135.
Gramling, A. A. M. J. Maletta, A. Schneider, and B. K. Church. (2004). “The Role of the Internal Audit Function in Corporate Governance: A Synthesis of the Extant Internal Auditing Literature and Directions for Future Research”, Journal of Accounting Literature 23:194-244.
Gros, M. Koch,S. (2017). “Internal audit function quality and financial reporting: results of a survey on German listed companies”, Journal of Management & Governance, June, Volume 21, Issue 2, pp 291–329.
Harrington, L. and Arthur Piper. (2015).”Driving Success in a Changing World: 10 Imperatives for Internal Audit”, The Global Internal Audit Common Body of Knowledge, CBOK 2015 Practitioner Survey, the IIA research Foundation(IIARF).
IAASB. (2014). “A Framework For Audit Quality Key Elements That Create An Environment For Audit Quality”, February.
Jabbarzadeh Kangarlouei, S. Motavassel, M. and Mohammadzadeh, V. (2013). “Evaluation of internal audit effectiveness in Tehran Stock Exchange (TSE)”, International Journal of Advances in Management and Economics.
Kaplan, S. and J. Schultz. (2007). “Intentions to Report Questionable Acts: An Examination of the Influence of Anonymous Reporting Channel, Internal Audit Quality, and Setting”, Journal of Business Ethics 71 (2):109-124.
Krishnamoorthy, G. (2001). “A Cascaded Inference Model for Evaluation of the Internal Audit Report”, Decision Sciences 32 (3):499-520.
Krishnamoorthy, G. (2002). “A Multistage Approach to External Auditors' Evaluation of the Internal Audit Function”, Auditing: A Journal of Practice & Theory 21 (1):95-121.
Krishnamoorthy, G. and M. J. Maletta. (2008). “The Role of Internal Audit in the Financial Statement Audit: The Contingent Effects of Board Independence and Audit Committee Effectiveness”, Working Paper (Northeastern University).
Lin, S. M. Pizzini, M. Vargus, and I. Bardhan. (2011). “The Role of the Internal Audit Function in the Disclosure of Material Weaknesses”, The Accounting Review 86 (1):287-323.
Malaescu, I. and Sutton,S.G. (2015). “The Reliance of External Auditors on Internal Audit's Use of Continuous Audit”, Journal of Information Systems, Spring, Vol. 29, No. 1, pp. 95-114.
Maletta, M. J. (1993). “An Examination of Auditors' Decisions to Use Internal Auditors as Assistants: The Effect of Inherent Risk”, Contemporary Accounting Research 9 (2):508-525.
Messier, W. F. Jr. and A. Schneider. (1988). “A Hierarchical Approach to the External Auditor's Evaluation of the Internal Auditing Function”, Contemporary Accounting Research 4 (2):337-35.
Messier, W. F. Jr. J. K. Reynolds, C. A. Simon, and D. A. Wood. (2011). “The Effect of Using the Internal Audit Function as a Management Training Ground on the External Auditor's Reliance Decision”, The Accounting Review 86 (6):2131-2154.
Moeller, R. R. (2009). “Brinks Modern Internal Auditing”, A Common Body of Knowledge. 7th ed. Hoboken, NJ: Wiley.
Pizzini, M. Lin, S. and Ziegenfuss,D.E. (2015). “The Impact of Internal Audit Function Quality and Contribution on Audit Delay”, A Journal of Practice & Theory, February 2015, Vol. 34, No. 1, pp. 25-58.
Pizzini, M. S. Lin, M. E. Vargus, and D. E. Ziegenfuss. (2012). “The Impact of Internal Audit Function Quality and Contribution on Audit Delays”, Working Paper.
Prawitt, D. F. J. L. Smith, and D. A. Wood. (2009). “Internal Audit Quality and Earnings Management”, The Accounting Review 84 (4):1255-1280.
Prawitt, D. F. N. Y. Sharp, and D. A. Wood. (2011). “Reconciling Archival and Experimental Research: Does Internal Audit Contribution Affect the External Audit Fee?”, Behavioral Research in Accounting 23 (2):187-206.
Prawitt, D. F. N. Y. Sharp, and D. A. Wood. (2012). “Internal Audit Outsourcing and the Risk of Misleading or Fraudulent Financial Reporting: Did Sarbanes-Oxley Get It Wrong?”, Contemporary Accounting Research 29 (4):1109-1136.
Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB). (2007). “An Audit of Internal Control over Financial Reporting That Is Integrated with an Audit of Financial Statements”, In Auditing Standard No. 5. Washington, D.C.
Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB). (2013). “Discussion Audit Quality Indicators”, May 15-16.
Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB). (2015). “Audit Quality Indicators”, July.
Ramamoorti, S. (2003). “Internal Auditing: History, Evolution, and Prospects”, In Research Opportunities in Internal Auditing, edited by A. D. J. Bailey, A. A. Gramling and S. Ramamoorti. Altamonte Springs, FL: Institute of Internal Auditors Research Foundation.
Roussy, M. and Brivot M. (2014). “The contasted viewpoints of external auditors, audit committee members”, internal auditors and the institute of internal auditors, working paper, October.
Seago, J. (2015).”Delivering on the Promise: Measuring Internal Audit Value and Performance”, The Global Internal Audit Common Body of Knowledge, CBOK 2015 Practitioner Survey, the IIA research Foundation(IIARF).
Trotman, A.J. (2013). “Internal Audit Quality: A Multi-Stakeholder Analysis”, Submitted in partial fulfilment of the requirements of the degree of Doctor of Philosophy, School of Business Bond University,Australia.
Trotman, A.J. and Duncan, K. (2017). “Internal Audit Quality: Insights from Audit Committee Members”, Senior Management and Internal Auditors, AUDITING: A Journal of Practice & Theory