نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حسابداری پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 استادیار گروه حسابداری دانشگاه شهید بهشتی نویسنده مسئول

3 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حسابداری دانشگاه شهید بهشتی

4 دانشجوی دکتری گروه حسابداری پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

در دهه های اخیر رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه اهمیت بسیاری پیداکرده است. لازمه رشد اقتصادی، وجود نظام های تأمین مالی برای انجام سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی است. نظام های تامین مالی می توانند با تمرکز منابع و وجوه محدود برای سرمایه گذاری های عظیم، رشد اقتصادی کشورها را سهل تر نمایند. با عنایت به نقش پررنگ
بانک ها در نظام های تامین مالی و تاثیر قابل ملاحظه سودآوری بانک ها بر فعالیت آن ها، مطالعه عوامل موثر بر سودآوری بانک ها از اهمیت بالایی برخوردار است. شایان ذکر است سودآوری بیشتر بانک ها نه تنها به بانک ها اجازه ایجاد وجوه برای اعطای اعتبارات بیشتر را می دهد بلکه سرمایه گذاری در محیط های پر ریسک را برای سیاست گذاران بانکها آسان می کند. با توجه به توضیحات مطروحه در این پژوهش به بررسی عوامل تاثیر گذار بر سودآوری بانکها پرداخته شده و از متغیر بازده حقوق صاحبان سهام به عنوان معیار سودآوری استفاده شده است. نمونه پژوهش شامل 15 بانک برای دوره 10 ساله از 1384 تا 1393 می باشد. همچنین از مدل رگرسیونی خطی به صورت ترکیبی بهره گرفته شده است. بر اساس تحقیقات انجام شده عوامل مؤثر بر سودآوری بانک ها به دو گروه عمده تقسیم می شوند: گروه اول شامل معیارهای مختص به هر بانک است و گروه دوم معیارها شامل فاکتورهای مربوط به ساختار صنعت و محیط کلان اقتصادی می باشد. نتایج آزمون فرضیه تحقیق نشان می دهد ساختار داراییها، تنوع درآمدی، رشد اقتصادی و تورم با سودآوری بانک ها رابطه مثبت داشته و سرمایه، ساختار مالی، اندازه، رقابت بانکی و نرخ بهره با سودآوری رابطه منفی دارد. در نهایت هیچ ارتباطی بین کیفیت داراییها و کارایی و عوامل سودآوری بانک ها مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting the Profitability of Banks

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Mehrabanpour 1
  • Mohammad Mehdi Naderi Noorain 2
  • Effat Inanlou 3
  • Elham Ashari 4

1 Assistant Professor of Accounting, University of Tehran, College of Farabi, Iran

2 Assistant Professor of Accounting, Shahid Beheshti University,Tehran, Iran (Corresponding Author)

3 Master Student of Accounting, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran,

4 Ph. D. Student of Accounting, University of Tehran, College of Farabi, Iran

چکیده [English]

highlighted the role of well-functioning financial systems in investing in different sectors of the economy. The financial systems facilitate the economic growth by aggregating the limited resources for enormous investments. Considering the important role of banks in financial systems and the significant impact of the Profitability of Banks on their activities, this paper empirically analyses the factors determining the profitability of 15 banks for the period of 1384 – 1393. It should be noted that the higher levels of profitability in banks not only enables them to grant further credit, but also facilitates the investment process in risky environments. According to the literature, we divided the factors into two groups: bank specific factors and macroeconomic factors. The results of examining hypothesis using panel analyses and Eviews software and the return on equity (ROE) as the profitability measure, indicate that there is a positive relationship between the profitability factors and the asset structure, revenue diversification, economic growth and inflation. In addition, capitalization, capital structure, size, industry concentration and interest rate have a negative effect on bank profitability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Banks Profitability
  • ROE
  • Bank Specific Factors
  • Macroeconomic Environment
ابویسانی. براتعلی) 1383 (، ب ررسی راههای افزایش سودآوری در نظام بانکی مورد مطالعه:بانک ملت، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه عالی آموزش بانکداری.
احمدپور. هادی ) 1387 (، نااطمینانی و استراتژی بهینه در مدیریت نقدینگی بانکها ، بانک و اقتصاد، آذر 1387 ، شماره 95 ، ص 44 تا 48 .
احمدپور. احمد و شهسواری. معصومه ) 1393 (، مدیریت سود و تأثیر کیفیت سود برسودآوری آتی شرکتهای ورشکسته بورس و اوراق بهادار تهران، مطالعات تجربی
حسابداری مالی، دوره 12 ، شماره 41 ، بهار 1393 ، ص 37 - 58 .
اسماعیلپور کرمانی. محمد احسان) 1393 (، تبیین رابطه قدرت خلق نقدینگی با ساختارسرمایه بانکها، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی.
بازگیر. محمدرضا ) 1384 (، رابطه بین نرخ بازده داراییها و نرخ تورم در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایاننامه ارشد حسابداری، دانشگاه
مازندران، دانشکده علوم اقتصادی و اداری.
باقری. حسن) 1385 (، تحلیل عوامل موثر برسودآوری بانکهای تجاری: مطالعه موردی بانک رفاه، تحقیقات مالی، دوره 8 ، شماره 1 ، زمستان 1386.
پژویان. جمشید و شفیعی. افسانه) 1387 (، تحلیل ساختار در صنعت بانکداری ایران: کاربردتجربی شاخص U دیویس، فصلنامه اقتصاد مقداری )بررسیهای اقتصادی سابق(، دوره
5 ، شماره 4 ، ص 81 - 105 .
تقوی. مهدی و خدائی وله زاقرد. محمد) 1387 (، ارزیابی و ارایه الگوی مناسب برای شناسایی اندازهگیریهای مالی در مؤسسات مالی و اعتباری: مطالعه موردی بانک ملت،
آینده پژوهی مدیریت ) پژوهش های مدیریت(، دوره 21 ، شماره 86 ، ص 1 - 10 .
خدادادی. ولی، عربی. مهدی و طاهریده قطب الدینی. فرشته ) 1391 (، بررسی رابطه بینعملکرد مالی شرکت و زمان بندی گزارشگری مالی در شرکتهای پذیرفته شده در
بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 10 ، شماره 34 ، تابستان 1391 ، ص 151 - 172 .
شعری آناقیز. صابر و محسنی رستاقی. بهرام ) 1394 (، انعطاف پذیری مالی و تصمیمات ساختار سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات
تجربی حسابداری مالی، دوره 13 ، شماره 46 ، تابستان 1394 ، ص 9 - 26 .
عوامل مؤثر بر سودآوری بانک ها 133
شوال پور. سعید و اشعری، الهام ) 1392 (، بررسی تاثیر ریسک اعتباری بر سودآوری بانکها در ایران، تحقیقات مالی، دوره 15 ، شماره 2 ، پاییز 1392 ، ص 229 - 246 .
عونی. لیلا) 1386 (، شناسایی عوامل موثر بر سودآوری بانک های تجاری مورد مطالعه: بانک رفاه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
محرابی. لیلا) 1389 (، مدیریت ریسک در نظام بانکداری بدون ربا )با تأکید بر ریسک اعتباری(، کارشناسی ارشد پژوهشی، گروه بانکداری اسلامی، پژوهشکده پولی و
بانکی، تازه های اقتصاد، سال هشتم، شماره 130 .
هاشمی. فهیمه السادات ) 1389 (، اثر تغییرات قیمت نفت بر سودآوری بانکها در کشورهایاوپک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم پایه.
Antonio. T.P.)2013(, "What determines the profitability of banks? Evidence from Spain", Accounting and Finance, Volume 53, p. 561 – 586.
Athanasoglou, P. P. Brissimis, S. N. & Delis, M. D (2008)," Bank-specific, industry-specific and macroeconomic determinants of bank profitability", Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), pp: 121-136.
Barros, C. P. Ferreira, C. & Williams, J.( 2007), "Analysing the determinants of performance of best and worst European banks: A mixed logit approach", Journal of Banking & Finance, 31(7), pp: 2189-2203.
Bashir, A. and M. Hassan (2004), "Determinants of Islamic Banking Profitability", ERF paper, 10th Conference.
Ben Naceur, S. (2003), "The Determinants of The Tunisian Banking Industry Profitability: Panel Evidence" ,[Online] Available at
www.mafhoum.com
Berger, A. N. (1995), "The Relationship between Capital and Earnings in Banking", Journal of Money, Credit and Banking, 27(2), pp: 432-456.
Elsas, R. Hackethal, A. & Holzhäuser, M.(2010), "The anatomy of bank diversification", Journal of Banking & Finance, 34(6), pp: 1274-1287.
García-Herrero, Alicia and Gavila, Sergio and Santabárbara, Daniel,(2009), "What Explains the Low Profitability of Chinese Banks?", Banco de Espana , Working Paper No. 0910.
Goddard,J.P. Molyneux, and J.Wilson, (2004), "Dynamics of growth and profitability in banking, journal of money, credit and banking
134 فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی سال 14 شماره 54 تابستان 1396
36, pp:1069-1090
Iannotta, Giuliano. Nocera ,Giacomo .and Sironi, Andrea(2007), Ownership structure, risk and performance in the European banking industry" Journal of Banking & Finance, vol. 31, issue 7, pp:2127-2149
Kyriaki Kosmidou, (2008) "The determinants of banks' profits in Greece during the period of EU financial integration", Managerial Finance, Vol. 34 Iss: 3, pp.146 – 159.
Mester, L. (1996) , " A study of bank efficiency taking into account risk preferences" ,Journal of Banking and Finance20, pp: 1025-1045
Perry,P (1992), "Do banks gain or lose from inflation?" journal of Retail Banking 14, pp: 25-30
Ramlall Indranarain, (2009), "Bank-Specific, Industry-Specific and Macroeconomic Determinants of Profitability in Taiwanese Banking System: Under Panel Data Estimation", International Research Journal of Finance and Economics, ISSN 1450-2887 Issue 34 (2009).
Stiroh, Kevin. and Rumble, Adrienne(2006), "The dark side of diversification: The case of US financial holding companies", Journal of Banking & Finance, vol. 30, issue 8, pp: 2131-2161