نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• جعفر باباجانی

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

سیستم نوین حسابداری مالیاتی کشور که در این مقاله معرفی میگردد، ماحصل یک پروژه تحقیقاتی دانشگاهی با عنوان "طرح مطالعه، طراحی و تدوین سیستم حسابداری مالیاتی کشور" است که مسئولیت اجرای آن به عهده نگارنده محول گردیده بود. این سیستم براساس ویژگی های محیط فعالیت و نیازهای اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی کشور و مبتنی بر مبانی نظری پذیرفته شده حسابداری بخش عمومی طراحی شده است. طولانی بودن فرآیند مالیات، مشکلات اندازه گیری میزان مالیتها و عدم وصول مالیتهای قطعی شده هر سال مالی در مهلت های مقرر قانونی، از جمله ویژگی هایی است که استفاده از مبانی تعهدی کامل یا تعهدی تعدیل شده را در شناسایی و ثبت درآمدهای مالیاتی کشور، با مشکلات جدی مواجه و استفاده از مبنای نقدی را تحمیل نموده است.
استفاده از حسابداری نقدی در نظام مالیاتی نه تنها موجب نگهداری حساب و انعکاس صحیح درآمدهای مالیاتی هر سال مالی نمیشود، بلکه مدیران سطوح مختلف سازمان امور مالیاتی را از دسترسی به اطلاعات مربوط به مراحل مختلف قبل از وصول مالیات، محروم خواهد نمود. از آنجا که استفاده از مبنای تعهدی در حسابداری درآمدهای مالیاتی، مستلزم تحقق دو شرط قابلیت اندازه گیری و قابلیت وصول این قبیل درآمدها بوده و تحقق شرایط مذکور نیز در وضعیت کنونی ایران، میسر نیست، لذا استفاده از مبنای نقدی و شناسایی درآمدهای مالیاتی در زمان وصول، اجتناب ناپذیر خواهد بود. از سوی دیگر، نگهداری و گزارش اطلاعات مالی مربوط به مراحل مختلف قبل از وصول، برای مدیران امور مالیاتی جهت پیگیری و تسریع در وصول مطالبات مالیاتی از اهمیت درخور ملاحظه ای برخوردار میباشد. به همین دلیل و به منظور طراحی یک سیستم حسابداری کارآمد، ابتدا فرآیند مالیات به دو بخش جداگانه اما در تعامل با یکدیگر موسوم به «فرآیند اظهار تا قبل از وصول» و «فرایند وصول و ایصال» تقسیم و سپس مراحل متخلف هریک از فرایندهای مذکور شناسایی شد. در سیستم حسابداری مالیاتی مورد طراحی تدابیری اتخاذ گردید تا از قابلیت های مبنای متعهدی در نگهداری و گزارش اطلاعات مربوط به فرایند اظهار تا قبل از وصول مالیات و از سازو کار مبنای نقدی برای نگهداری و گزارش اطلاعات مالی ناظر بر عملیات هر یک از مراحل مرتبط با فرایند دوگانه فوق نیز از قابلیتهای نظام حسابداری و حسابهای مستقل مبتنی بر تئوری وجوه، استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

• فرایند مالیات
• مبنای نقدی
• مبنای تعهدی
• قابلیت اندازه گیری
• قابلیت وصول
• تئوری وجوه
• حسابداری حسابهای مستقل

عنوان مقاله [English]

New State Tax Accounting Model - Basic Development in the Tax Information System

نویسنده [English]

• Jafar Babajani

چکیده [English]

The main purpose 'of this article is to present new and modem tax accounting system that is designed for state tax affairs organization. An organization's operating environment necessarily influences its financial accounting and reporting system. Understanding the fundamental nature of state tax organization as well significant characteristics of its environment was essential for designing a new and more informative tax accounting system. For this reason, the subject has been fully researched by a study group under conducting of the author of this article as the system designer.     .
Two significant characteristics of environment were identified in the process of state tax system. First, the taxation process interval that is long and time-consuming. Second, the nature of state tax revenues that is not eligible for using modified accrual basis of accounting became neither measurable nor available. These characteristics of environment highlight the need for providing information of state tax process; in order to provide this kind of information, state tax process was divided into two separated processes namely administration and financial process. The administration process begins at point of submitting tax return and finished at the time of tax payment. The financial process begins with receiving money and sending it to treasury.
The new model of tax accounting system was designed based on fund theory and defined each stage of administration and financial processes as an individual accounting entity by using account group or fund, respectively. In this model of accounting also, accrual basis mechanism is used for recognizing tax receivables and cash basis is used for realizing tax revenues at the time of receiving taxes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tax accounting model
• state taxation process
• Fund theory
• Account group
• Fund
• Cash basis
• Accrual basis